روش اجرایی ارزیابی انطباق کلیدهای برق (Switches)

مبتنی بر سری استانداردهای IEC 60669
ویرایش اول – تاریخ: 1404/01/20
تدوین‌کننده: دکتر علیرضا مسعودنیا

1. دامنه کاربرد

این روش اجرایی برای ارزیابی انطباق کلیدهای برقی برای مصارف خانگی و مشابه (AC) با ولتاژ نامی تا 440V و جریان تا 63A طبق استاندارد IEC 60669-1 و الزامات خاص مانند دیمرها (IEC 60669-2-1)، تایمرها (IEC 60669-2-3)، و کنترل‌کننده‌ها تدوین شده است.

2. مراجع

IEC 60669-1: General requirements
IEC 60669-2-1: Electronic switches
IEC 60669-2-2: Remote control switches
IEC 60669-2-3: Time-delay switches
ISO/IEC 17067:2013
ISO/IEC 17025
ISO/IEC 17020

3. اصطلاحات و تعاریف

کلید مکانیکی (Mechanical Switch): کلیدی که از طریق حرکت مکانیکی فعال می‌شود.
کلید الکترونیکی (Electronic Switch): کلیدی که شامل اجزای الکترونیکی برای کنترل جریان است.
طراحی نوع (Type Design): طراحی پایه برای نمونه‌برداری و آزمون‌ها.

4. مراحل ارزیابی انطباق

4.1 بررسی مستندات فنی سازنده

نقشه‌های فنی و دیاگرام مدار
جدول مشخصات الکتریکی (جریان، ولتاژ، توان، کلاس عایق)
گواهی‌های آزمون قبلی (در صورت وجود)
لیست مواد و قطعات بحرانی
ارزیابی طراحی و اصول ایمنی

4.2 انتخاب نوع طرح ارزیابی (مطابق ISO/IEC 17067)

Type 1a برای تایید نمونه اولیه
Type 5 برای ارزیابی جاری تولید همراه با نظارت سالیانه و نمونه‌برداری تصادفی

4.3 نمونه‌برداری

انتخاب نمونه بر اساس IEC 60669 و ISO 2859-1
حداقل تعداد نمونه: 10 عدد از هر مدل با رنگ‌بندی متفاوت (در صورت وجود تفاوت ساختاری)
شرایط نگهداری و حمل ایمن به آزمایشگاه

4.4 آزمون‌های فنی در آزمایشگاه معتمد

شامل موارد زیر طبق IEC 60669-1 و زیرمجموعه‌ها:

بررسی ابعاد و تحمل‌ها
آزمون‌های حرارتی (Heating)
مقاومت عایقی و تست دی‌الکتریک
آزمون دوام مکانیکی (Mechanical Endurance)
آزمون عملکرد تحت بار نامی
آزمون‌های مواد (مانند اشتعال‌پذیری، مقاومت به حرارت بالا)
آزمون درجه حفاظت (IP rating) در صورت ذکر در مشخصات

4.5 ارزیابی نتایج آزمون

انطباق با الزامات الزامی استاندارد
مستند‌سازی مغایرت‌ها و اقدامات اصلاحی
گزارش آزمون رسمی به همراه گواهی تطابق

5. صدور گواهی انطباق

در صورت تأیید کلیه الزامات:

صدور گواهی انطباق محصول
درج شماره سری گواهی و کد رهگیری
مدت اعتبار گواهی: 1 تا 3 سال با نظارت دوره‌ای
الزام به الصاق لوگوی نهاد گواهی‌کننده در بسته‌بندی یا روی بدنه محصول در صورت درخواست مشتری

6. بازرسی و پایش دوره‌ای

بازرسی سالیانه خط تولید
نمونه‌برداری تصادفی از بازار یا انبار
بررسی شکایات و بازخوردهای مشتریان در دوره اعتبار گواهی

7. پیوست‌ها

پیوست 1: چک‌لیست آزمون‌های استاندارد IEC 60669
پیوست 2: فرم نمونه‌برداری
پیوست 3: نمونه گواهی انطباق

پیوست 4: جدول تطابق الزامات IEC با نتایج آزمون

IEC 60669

ردیف	نوع آزمون	شماره بند استاندارد	الزامات	نتیجه آزمون (قبول/رد)
1	بررسی ابعاد و تلرانس‌ها	IEC 60669-1 بند 9	انطباق با نقشه فنی	□ قبول □ رد
2	آزمون عملکرد مکانیکی (Mechanical Endurance)	بند 18	حداقل 40,000 سیکل	□ قبول □ رد
3	آزمون حرارتی (Heating Test)	بند 19	دمای سطح < 65°C	□ قبول □ رد
4	مقاومت عایقی	بند 20	> 2 MΩ @500V DC	□ قبول □ رد
5	آزمون دی‌الکتریک	بند 21	بدون شکست دی‌الکتریک	□ قبول □ رد
6	مقاومت به شعله و حرارت	بند 26	بدون شعله‌ور شدن ماندگار	□ قبول □ رد
7	آزمون تحت بار نامی	بند 22	بدون تغییر عملکرد	□ قبول □ رد
8	آزمون مقاومت در برابر رطوبت	بند 15	عملکرد صحیح بعد از تست	□ قبول □ رد
9	آزمون درجه حفاظت (IP)	IEC 60529	طبق ادعای سازنده	□ قبول □ رد
10	نشانه‌گذاری‌ها و دستورالعمل‌ها	بند 7 و 8	واضح، دائمی، خوانا	□ قبول □ رد

📎 پیوست ۲: فرم نمونه‌برداری از کلید برق

مشخصات	مقدار
نام شرکت تولیدکننده
کد محصول
تاریخ تولید
تعداد کل محموله
سطح بازرسی	□ I □ II □ III
AQL انتخابی	□ 1.0% □ 1.5% □ 2.5%
کد حرفی جدول ISO 2859-1
اندازه نمونه
حد پذیرش (Ac)
حد رد (Re)
محل برداشت نمونه	□ خط تولید □ انبار □ بازار
شرایط ظاهری نمونه	□ سالم □ آسیب‌دیده □ نیاز به بررسی بیشتر
نام بازرس نمونه‌بردار
امضا و تاریخ

📎 پیوست ۳: نمونه گواهی انطباق محصول

نهاد صادرکننده: شرکت پایش سلامت آسیا
کد گواهی: PSA-SW-IEC60669-2025-XXX
تاریخ صدور: 20/01/1404
نام محصول: کلید روشنایی مکانیکی
مدل/کد محصول: SW-123
سازنده: شرکت الکتروپارس
نتیجه ارزیابی: محصول مطابق با الزامات استاندارد IEC 60669-1 ارزیابی شده و منطبق تشخیص داده شده است.
مدت اعتبار گواهی: از تاریخ صدور به مدت ۳ سال مشروط به تایید نظارت سالیانه
شماره رهگیری گواهی: ………
نام و امضای مسئول فنی ارزیابی:
مهر شرکت پایش سلامت آسیا

📎 پیوست ۴: جدول تطابق الزامات IEC با نتایج آزمون

بند استاندارد	شرح آزمون	نتیجه آزمون	توضیحات تکمیلی
9.1 تا 9.6	ابعاد و ساختار مکانیکی	مطابق	بر اساس کالیبراسیون ابزار اندازه‌گیری
18	دوام مکانیکی	مطابق	پس از 40,000 سیکل عملکرد بدون نقص
19	آزمون حرارتی	مطابق	دمای حداکثر سطح 62°C
20	مقاومت عایقی	مطابق	اندازه‌گیری 2.3 MΩ
21	دی‌الکتریک	مطابق	بدون جرقه یا خرابی
22	عملکرد تحت بار	مطابق	کلید عملکرد عادی داشت
26	مقاومت در برابر شعله	مطابق	شعله‌ور شدن کمتر از 10 ثانیه
IP20	درجه حفاظت	مطابق	طبق آزمایش IEC 60529