روش اجرایی ارزیابی انطباق تجهیزات کلیدزنی و کنترل ولتاژ پایین
مطابق با استانداردهای IEC 61439 Series
ویرایش اول – تاریخ: 1404/01/20
تدوین‌کننده: دکتر علیرضا مسعودنیا
1. دامنه کاربرد
این روش برای ارزیابی انطباق انواع تجهیزات مونتاژ شده کلیدزنی و کنترل ولتاژ پایین (LV Switchgear & Controlgear Assemblies) که برای ولتاژ نامی تا 1000 ولت AC یا 1500 ولت DC طراحی شده‌اند، مطابق با سری استانداردهای IEC 61439 تدوین شده است.
2. مراجع استانداردی
-
IEC 61439-1: General rules
-
IEC 61439-2: Power switchgear and controlgear assemblies
-
IEC 61439-3: Distribution boards for domestic/office installations
-
IEC 61439-4: Assemblies for construction sites
-
IEC 61439-5: Assemblies for power distribution in public networks
-
ISO/IEC 17067 – ارزیابی انطباق محصول
-
ISO/IEC 17025 – آزمون و کالیبراسیون
-
ISO/IEC 17020 – ارزیابی بازرسی فنی
3. تعاریف و طبقه‌بندی
-
Assembly: مجموعه‌ای از تجهیزات الکتریکی شامل شینه، کلید، کنتاکتور، فیوز، محفظه و تجهیزات حفاظتی
-
Design Verification: تایید طراحی طبق آزمون یا تحلیل
-
Routine Verification: آزمون‌های الزامی برای هر محصول مونتاژ شده
-
Form of Separation: درجات تفکیک داخلی تابلو (Form 1 تا Form 4)
4. فرآیند ارزیابی انطباق
4.1 بررسی مستندات فنی
-
نقشه تک‌خطی (Single Line Diagram – SLD)
-
فهرست قطعات الکتریکی و مشخصات نامی (Voltage, Current, Icc)
-
نقشه ساخت تابلو و ابعاد
-
مشخصات شینه، اتصالات، کلاس IP و IK
-
نتایج Design Verification در صورت وجود
4.2 طبقه‌بندی محصول
-
بر اساس IEC 61439-x مرتبط با نوع کاربرد
-
شناسایی نوع تابلو (ثابت / کشویی / پریزدار)
-
تعیین پارامترهای اساسی:
-
ولتاژ نامی بهره‌برداری (Ue)
-
جریان نامی (In)
-
جریان اتصال کوتاه (Icc)
-
درجه حفاظت (IP، IK)
-
4.3 نمونه‌برداری
-
انتخاب یک یا چند تابلو کامل (برای Routine Verification)
-
بررسی فیزیکی شامل برچسب‌گذاری، تابلو، شینه‌ها، اتصالات، درجه حفاظت
-
نمونه‌برداری از تابلو مونتاژشده در خط تولید یا پس از نصب
5. آزمون‌ها بر اساس IEC 61439
5.1 آزمون‌های Design Verification (یک‌بار برای طراحی اولیه):
| آزمون | بند استاندارد | معیار پذیرش |
|---|---|---|
| مقاومت دی‌الکتریک | 10.9 | ≥ 2.5kV بدون شکست |
| آزمون افزایش دما | 10.10 | دمای اجزا ≤ مقادیر مجاز |
| مقاومت اتصال کوتاه | 10.11 | بدون آسیب سازه‌ای یا عملکردی |
| مقاومت مکانیکی | 10.2 | طبق الزامات IK |
| درجه حفاظت | 10.3 | مطابق با IP اعلام‌شده (مثلاً IP54) |
5.2 آزمون‌های Routine Verification (برای هر تابلو ساخته شده):
| آزمون | بند استاندارد | روش اجرا |
|---|---|---|
| بررسی سیم‌کشی و مدارها | 11.1 | کنترل اتصال صحیح و برچسب‌گذاری |
| آزمون عایقی | 11.2 | تست ولتاژ (2.5kV AC / 1min) |
| عملکرد مکانیکی | 11.3 | تست باز و بسته شدن اجزا |
| بررسی حفاظت در برابر شوک الکتریکی | 11.4 | زمین شدن مناسب قطعات فلزی |
| کنترل درجه حفاظت IP | 11.5 | تست چشمی و بررسی درزبندی |
6. ارزیابی نتایج
-
تکمیل چک‌لیست ارزیابی انطباق
-
تحلیل انطباق طراحی و ساخت با استاندارد
-
در صورت وجود مغایرت: صدور گزارش عدم انطباق (NCR) و بازبینی مجدد پس از اصلاح
-
آماده‌سازی گزارش نهایی ارزیابی
7. صدور گواهی انطباق
-
صدور گواهی رسمی با اطلاعات زیر:
-
مدل تابلو و کد رهگیری
-
ولتاژ/جریان نامی، کلاس IP، Form of Separation
-
مرجع استاندارد: IEC 61439-x
-
-
مدت اعتبار: ۳ سال
-
امکان استفاده از QR code و درج لوگوی PSA روی گواهی یا پلاک تابلو
8. بازرسی و پایش دوره‌ای
-
بازرسی خط تولید یا کارگاه مونتاژ سالانه
-
نمونه‌برداری تصادفی از تابلوهای نصب‌شده
-
رسیدگی به شکایات فنی یا موارد ایمنی
📎 پیوست‌ها
پیوست ۱: چک‌لیست آزمون‌های Design Verification
| آزمون | نتیجه | توضیحات |
|---|---|---|
| دی‌الکتریک | □ قبول □ رد | — |
| افزایش دما | □ قبول □ رد | — |
| اتصال کوتاه | □ قبول □ رد | — |
| IP/IK | □ قبول □ رد | — |
پیوست ۲: چک‌لیست آزمون‌های Routine Verification
| آیتم | نتیجه | توضیحات |
|---|---|---|
| سیم‌کشی | □ قبول □ رد | — |
| تست عایق | □ قبول □ رد | — |
| حفاظت در برابر تماس | □ قبول □ رد | — |
| کنترل IP | □ قبول □ رد | — |
پیوست ۳: فرم نمونه‌برداری تابلو
| مدل تابلو | نوع استفاده | ولتاژ | جریان | Icc | کلاس IP | فرم جداسازی | محل نصب | تاریخ |
|---|
پیوست ۴: نمونه گواهی انطباق تابلو برق
نهاد صادرکننده: شرکت پایش سلامت آسیا
کد گواهی: PSA-LV-ASMB-61439-2025-XXX
مدل: LV-DIST-630A-Form2B
مشخصات: 400V AC – 630A – IP54 – Form 2B
نتیجه آزمون: انطباق کامل با IEC 61439-1 و IEC 61439-2
اعتبار: 3 سال
امضا و مهر مسئول فنی