PSA-PR-AG-01
نسخه: 01
تاریخ اجرا: 1404/02/02
تدوین: دکتر علیرضا مسعودنیا
مرجع: USDA AMS, CIDs, FAO, Transparency.org, WOAH, Codex Alimentarius
1. هدف
تعیین ضوابط، مراحل اجرایی و کنترل کیفیت برای ارزیابی محصولات کشاورزی تازه و فرآوری‌شده با هدف:
-
انطباق با ویژگی‌های تجاری بین‌المللی (Grade/Quality)
-
بررسی سلامت و ایمنی زیستی محصول
-
کنترل بیماری‌های گیاهی/دامی قابل انتقال از طریق کالا
-
اعتبارسنجی گواهی‌های صادرشده از مبدأ
2. دامنه کاربرد
برای کلیه محصولات کشاورزی و مواد غذایی وارداتی یا صادراتی، شامل:
-
محصولات تازه: میوه، سبزیجات، غلات، حبوبات
-
محصولات فرآوری‌شده: کنسرو، پوره، خشک‌شده، منجمد
-
محصولات ترکیبی: سوپ، دسر، نوشیدنی، نان صنعتی و…
3. مراحل اجرایی ارزیابی
🟩 3.1 بررسی گرید و ویژگی‌های تجاری (Commercial Grading)
| گام | اقدام |
|---|---|
| 1 | شناسایی دسته محصول (مثلاً میوه تازه / نوشیدنی / پوره) |
| 2 | ارجاع به استاندارد مرجع (USDA Grade یا CID مربوطه) |
| 3 | مقایسه ویژگی‌های ظاهری، بافت، طعم، یکنواختی، نقص‌ها |
| 4 | ثبت نتایج در فرم PSA-FM-AG-GQ01 |
| 5 | تعیین گرید نهایی (مثلاً: U.S. No.1، Grade A، CID Type II…) |
مرجع: CIDs Product Categories
🟩 3.2 بررسی سلامت و ایمنی زیستی محصول (Biosafety Evaluation)
| شاخص | مورد بررسی |
|---|---|
| آفات گیاهی یا بیماری‌های قارچی | بررسی علائم ظاهری، تست سطح آلودگی |
| آلودگی میکروبی / قارچی / سموم | بررسی نتایج آزمایشگاه معتبر داخلی یا مرجع مبدأ |
| سلامت بسته‌بندی و شرایط نگهداری | بررسی فیزیکی و کنترل تاریخ تولید/انقضا |
| وجود باقیمانده سموم کشاورزی | در صورت لزوم، تست تطابق با MRL (Codex) |
ثبت نتایج در فرم PSA-FM-AG-BS01
نمونه‌برداری مطابق استاندارد ISO 7002 یا Codex GL 50
🟩 3.3 بررسی گواهی سلامت و اسناد صادراتی
| مورد بررسی | اقدام |
|---|---|
| گواهی سلامت گیاهی / غذایی | بررسی اعتبار صادرکننده، تطابق با محصول |
| شاخص CPI کشور مبدأ (Transparency.org) | |
| – CPI < 40: گواهی مورد پذیرش است | |
| – CPI ≥ 40: اجرای V&V (اعتبارسنجی ثانویه) | |
| مستندات بسته‌بندی و حمل | کنترل با اسناد حمل (COO، BL، Invoice،… ) |
| گواهی CIDs (در صورت نیاز) | در صورت استفاده، بررسی شماره و انطباق نوع محصول |
4. فرآیند V&V برای کشورهایی با CPI بالا یا محصول مشکوک
-
بازبینی گواهی‌ها، تماس با صادرکننده، بررسی دوباره مشخصات محصول
-
نمونه‌برداری مجدد یا آزمون تکمیلی (در صورت نیاز)
-
ثبت در فرم PSA-FM-AG-VV01
-
نتیجه: پذیرش / بازگشت / امحاء / قرنطینه
5. طبقه‌بندی نهایی محصول
| وضعیت | اقدام |
|---|---|
| انطباق کامل با گرید + سلامت + گواهی | صدور گواهی انطباق نهایی PSA-CERT-AG |
| انطباق ناقص / مشکوک | ثبت در گزارش اصلاحی یا اجرای V&V |
| عدم انطباق قطعی | گزارش مردودی و اطلاع‌رسانی به مقام قانونی / گمرک |
6. پیوست‌ها و مستندات کاربردی
-
پیوست A: فهرست CIDs برای محصولات کشاورزی
-
پیوست B: گریدهای رسمی USDA برای میوه، سبزی، غلات
-
پیوست C: فرم‌های ارزیابی (ویژگی، سلامت، گواهی، V&V)
-
پیوست D: جدول شاخص CPI کشورهای عمده صادراتی
-
پیوست E: نقشه تصمیم‌گیری (Flowchart ارزیابی محصول کشاورزی)
✅ جمع‌بندی:
این روش اجرایی تضمین می‌کند که محصولات کشاورزی ارزیابی‌شده:
-
هم از نظر کیفیت تجاری (Grade/Type)
-
و هم از نظر سلامت و ایمنی زیستی
-
با مراجع بین‌المللی معتبر مانند USDA، FAO، Codex، CIDs مطابقت کامل دارند و قابلیت صدور یا ورود به زنجیره مصرف انسانی و دامی را خواهند داشت.