روش اجرایی ارزیابی نژادی و سلامت دام‌های زنده

روش اجرایی ارزیابی نژادی و سلامت دام‌های زنده جهت صدور گواهی برند شده USDA و کنترل بیماری

کد سند: PSA-PR-LC-ALL
ویرایش: 02
تاریخ اجرا: 1404/02/02
مرجع: USDA AMS, QAD, AAA, AAkA, AHA, WOAH, Transparency.org

1. هدف

این روش اجرایی به‌منظور ارزیابی همزمان:

تأیید نژاد دام‌های زنده برای برنامه‌های برند شده USDA
کنترل وضعیت سلامت و بیماری‌های دامی
بررسی اعتبار گواهی سلامت دام مبدأ
تدوین شده است تا انطباق با الزامات فنی، تجاری و زیستی به‌صورت یکپارچه تضمین شود.

2. دامنه کاربرد

این روش برای کلیه دام‌های زنده وارداتی یا داخلی با ادعای تأثیر نژادی که قصد ورود به زنجیره گواهی‌شده USDA را دارند و از طریق شرکت پایش سلامت آسیا ارزیابی می‌شوند، قابل اجراست.

3. ارکان ارزیابی (چهار بُعدی)

محور ارزیابی	شرح
الف – نژاد (Genotype/Phenotype)	تأیید اصالت ژنتیکی یا ظاهری دام بر اساس برنامه برند USDA
ب – گواهی سلامت رسمی	بررسی اعتبار گواهی سلامت صادره از سوی کشور مبدأ
ج – وضعیت ظاهری سلامت دام	بررسی علائم بالینی (ضعف، ترشحات، زخم‌ها، تورم، لنگش…)
د – تحلیل ریسک بر اساس CPI	بررسی رتبه شفافیت کشور مبدأ (Transparency.org) برای تعیین نیاز به V&V

4. مراحل اجرایی

4.1 ارزیابی نژادی (مطابق برنامه برند)

طبق جدول G-Codes و پیوست‌ها (برنامه G1 تا G162)
بررسی ژنتیکی (مدارک ثبت‌شده) و فنوتیپی (رنگ، نشانه‌ها)
ثبت در فرم PSA-FM-LC-EVA01

4.2 بررسی گواهی سلامت

مدارک مورد نیاز:
- گواهی دامپزشکی رسمی مبدأ
- شماره Ear Tag منطبق با گواهی
کنترل تطابق مشخصات، تاریخ، مهر رسمی و زبان

4.3 ارزیابی ظاهری سلامت دام

بررسی علائم:
- تب، تنگی نفس، لنگش، ترشح چشم/بینی، زخم پوست، رفتار غیرطبیعی
استفاده از فرم PSA-FM-LC-HE01
دام مشکوک وارد مرحله قرنطینه یا V&V می‌شود

4.4 بررسی شاخص شفافیت کشور مبدأ

استعلام CPI از سایت Transparency.org
اگر CPI < 40 → گواهی سلامت مبدأ قابل پذیرش
اگر CPI ≥ 40 → اجرای فرآیند V&V (اعتبارسنجی ثانویه)

5. فرآیند V&V – Verification & Validation

برای کشورهایی با CPI بالا یا دام‌های مشکوک:

تماس با صادرکننده گواهی از کشور مبدأ
بازبینی مستندات تکمیلی (نتایج آزمایشگاهی، نمونه‌گیری مجدد)
در صورت نیاز، قرنطینه و آزمایش مجدد توسط آزمایشگاه مورد تأیید WOAH

6. تصمیم نهایی

وضعیت دام	اقدام
واجد شرایط برند + سلامت تأیید شده	صدور گواهی برند و اجازه ذبح
نژاد تأیید شده ولی سلامت مشکوک	قرنطینه و اجرای V&V
فاقد سلامت کافی یا مردود نژادی	گزارش مردودی و جلوگیری از ورود به زنجیره برند

7. ضمائم و پیوست‌ها

پیوست A: چک‌لیست نژادی Angus / Hereford / Akaushi
پیوست B: چک‌لیست سلامت ظاهری دام
پیوست C: لیست کشورها با CPI > 40
پیوست D: نمونه گواهی سلامت تأییدشده / مردود
پیوست E: فرم‌های ارزیابی میدانی (PDF / Word / دیجیتال)

✅ جمع‌بندی:

این روش اجرایی، تلفیق دقیقی از:

مقررات USDA در مورد گواهی برند
الزامات سلامت دامپزشکی
تحلیل ریسک مبنا بر فساد اداری کشور مبدأ را ارائه می‌دهد، و می‌تواند به عنوان الگوی کامل برای ارزیابی دام زنده در ورودی کشور و کشتارگاه‌ها استفاده شود.