روش اجرایی ارزیابی انطباق مرغ گوشتی

کد: QMS-PR-POULTRY-001
نسخه: ……… | تاریخ: ………
تهیه‌کننده: ……… | تأیید: ………

۱. هدف

تدوین الزامات و مراحل ارزیابی انطباق واحدهای پرورش مرغ گوشتی بر اساس استانداردهای رفاه حیوانات (Certified Humane, GlobalG.A.P) به‌منظور صدور گواهی محصول.

۲. دامنه کاربرد

کلیه مزارع مرغ گوشتی تحت پوشش نهاد بازرسی پایش سلامت آسیا.

۳. تعاریف

مطابق با ISO/IEC 17020 و Certified Humane:

  • FW: Feed & Water

  • E: Environment

  • M: Management

  • H: Health

  • T: Transportation

  • P: Processing

۴. الزامات و روش اجرا

۴-۱. خوراک و آب (Feed & Water)

  • FW 1: خوراک سالم و مغذی؛ فرمول جیره باید متناسب با سن، گونه و نیاز غذایی مرغ باشد.

  • FW 2: دسترسی آزاد روزانه به خوراک مغذی (جز با دستور دامپزشک یا پیش از کشتار).

  • FW 3: طراحی رژیم تغذیه برای پیشگیری از ناهنجاری پا و مشکلات ناشی از رشد سریع.

  • FW 4: ثبت ترکیب و محتوای مغذی هر خوراک مصرفی و ارائه به بازرس.

  • FW 5: ممنوعیت پروتئین حیوانی (جز تخم‌مرغ)، ممنوعیت محرک رشد؛ آنتی‌بیوتیک فقط درمانی.

  • FW 6: خوراک تازه و نگهداری در مخازن تمیز، خشک، ضدجوندگان. خوراک قبلی باید حذف شود.

  • FW 7: دانخوری به تعداد کافی، بدون رقابت شدید، توزیع یکنواخت خوراک.

  • FW 8: فاصله مرغ از دانخوری یا آبخوری حداکثر ۴ متر.

  • FW 9-13: دسترسی دائم به آب تمیز، تعداد آبخوری‌ها طبق نوع (۱ به ۱۰ برای نیپل، …)، طراحی مناسب و جلوگیری از نشت، تأمین ذخیره اضطراری ۲۴ ساعته.

۴-۲. محیط (Environment)

  • E 1: ثبت کل مساحت، تعداد پرندگان، دانخوری و آبخوری، برنامه تغذیه، شرایط هوا، نور و برنامه اضطراری.

  • E 2: طراحی بدون لبه تیز، تجهیزات قابل‌مشاهده، نگهداری منظم.

  • E 3: دیوارهای صاف و بادوام.

  • E 4: عدم تماس با رنگ، دود، ضدعفونی‌کننده‌ها یا مواد سمی.

  • E 5: تأسیسات برق ایمن، عایق، اتصال زمین، تست ولتاژ سرگردان.

  • E 6: محوطه بیرونی تمیز، بدون پناه جوندگان و پرندگان وحشی.

کف و بستر (E7–E13):

  • کف بتنی ترجیحی، بدون ترک.

  • بستر خشک، تمیز، با کیفیت، عمق کافی، امکان خاک‌بازی.

  • استفاده از قفس یا کف مشبک ممنوع.

  • ذخیره بستر در مکان ایمن، تعویض سریع بستر آلوده یا خیس.

نور (E14–E19):

  • برنامه نوری برای کاهش مشکلات پا و تأمین استراحت.

  • حداقل ۸ ساعت روشنایی و ۶ ساعت تاریکی در هر ۲۴ ساعت.

  • ثبت و کنترل شدت نور (حداقل ۲۰ لوکس).

فضا (E20–E21):

  • تراکم حداکثر ۳۰ کیلوگرم/م².

  • ثبت نقشه سالن، تعداد پرنده‌ها، مرگ‌ومیر، حذف، وزن بازار.

تهویه و دما (E22–E26):

  • آمونیاک ≤ ۱۰ ppm (حداکثر ۲۵ ppm کوتاه‌مدت).

  • پایش منظم CO₂، H₂S، گردوغبار.

  • تجهیزات تهویه روزانه پایش، آلارم خرابی نصب، ثبت دما و رطوبت (۴۰–۸۰٪).

غنی‌سازی (E27):

  • استفاده از کاه، پرچ، طناب، بلوک نوک‌زنی و … با توزیع در کل سالن (۱.۵ باله کاه / ۲ متر نشیمن / ۱ شیء نوک‌زنی برای هر ۱۰۰۰ پرنده).

آزادزی (E29–E34):

  • دسترسی به مرتع امن، زهکشی مناسب، درب‌های کافی، سایه، حفاظت در برابر شکارچیان.

سیستم سیّار (E35):

  • کوپ‌های سیّار با تهویه، بستر، پناه و دسترسی به آب و خوراک.

جوجه‌ها (E36–E43):

  • محفظه‌های گرمایی (بروودر)، بخاری مناسب، آبخوری و دانخوری کافی، تنظیم ارتفاع و دما با رشد، تمیزکاری، رعایت دستورالعمل پرورش‌دهنده.

۴-۳. مدیریت (Management)

  • M 1: آگاهی مدیران از استانداردها.

  • M 2: نگهداری سوابق خوراک، آب، شرایط محیطی، مرگ‌ومیر، بازرسی‌ها.

  • M 3: رسیدگی به شکایات.

  • M 4–M7: آموزش کارکنان، شناسایی مشکلات رفاهی، رفتار انسانی.

  • M 8–M9: پایش روزانه، ثبت مرگ‌ومیر و بیماری.

  • M 10: جابجایی آرام.

  • M 11–M15: نگهداری تجهیزات، آلارم سیستم‌ها، برق اضطراری.

  • M 16: کنترل آفات (موش، مگس، پرندگان وحشی).

۴-۴. سلامت (Health)

  • H 1: انتخاب نژاد مقاوم.

  • H 2: برنامه سلامت مکتوب دامپزشکی.

  • H 3: زیست‌امنیت و ایمنی خوراک.

  • H 4: پیشگیری از آسیب‌های تکراری.

  • H 5: ثبت داده‌های عملکرد گله.

  • H 6–H10: مراقبت از بیمارها، جداسازی، درمان یا حذف انسانی.

  • H 11: تغییرات فیزیکی فقط در صورت ضرورت.

  • H 12: بررسی دامپزشکی مرگ‌ومیر غیرعادی.

  • H 13: شست‌وشو و ضدعفونی پس از هر دوره.

  • H 14: ممنوعیت مرغ GMO.

  • H 15–H16: مرگ اضطراری سریع و انسانی، دفع بهداشتی لاشه‌ها.

۴-۵. حمل‌ونقل (Transportation)

  • T 1–T3: حذف پرندگان نامناسب، آماده‌سازی تجهیزات و پرسنل.

  • T 4–T7: آموزش، دستورالعمل‌ها، پایش رفاه، سرعت مناسب.

  • T 8–T12: تهویه کافی، کاهش رنج، گرفتن آرام، جلوگیری از ازدحام.

  • T 13–T15: دسترسی وسایل نقلیه، استفاده از ماژول یا قفس ایمن.

  • T 16–T22: رانندگان آموزش‌دیده، بررسی تلفات، زمان حمل محدود، کاهش صدا، جلوگیری از استرس حرارتی، پناه در برابر آب‌وهوا.

۴-۶. فرآوری (Processing)

  • P 1: پایش وضعیت پرندگان در کشتارگاه.

  • P 2–P4: سیاست رفاه حیوانات، مسئول رفاه، آموزش کارکنان.

  • P 5–P10: رفتار انسانی در محوطه نگهداری، کاهش انتظار، ثبت تلفات.

  • P 11–P17: آویزان‌سازی آرام، تعداد کافی کارکنان، محدودیت زمان آویزان بودن، بررسی قفس‌ها.

  • P 18–P24: شوک‌دهی انسانی، تجهیزات مناسب، پایش مداوم، بررسی پرندگان پس از شوک.

  • P 25–P32: سیستم‌های گازی؛ اختلاط صحیح، حسگرها، پایش روزانه، برنامه اضطراری.

  • P 33–P36: خون‌گیری سریع و کامل، رعایت فاصله زمانی مناسب تا غوطه‌وری یا پرکنی.

۵. معیار انطباق

  • رعایت همه الزامات بالا الزامی است.

  • عدم انطباق بحرانی = توقف صدور گواهی.

  • عدم انطباق غیر بحرانی = الزام به اصلاح در مدت تعیین‌شده.

۶. سوابق

  • فرم خوراک و آب (FW-Form)

  • فرم شرایط محیطی (Env-Form)

  • فرم سلامت و تلفات (Health-Form)

  • فرم حمل‌ونقل و کشتار (Trans-Proc-Form)

ایمنی یکپارچه مزرعه) | ماژول ماکیان