میش (خشک، اواخر آبستنی، شیرده)، بره‌های شیرخوار (کِریپ فید)، و بره‌های پرواری (استارتر/گروئِر/فینیشر). همه اعداد «به‌ازای هر رأس در روز» هستند

فرض‌های تبدیل به حالت تر (as-fed)

  • یونجه خشک 90% DM – علوفه گرامینه 88% – کاه گندم 90%

  • جو/ذرت دانه 88% – سبوس گندم 89% – کنجاله سویا 89% – ملاس 75%

  • مواد معدنی/افزودنی 95% – سنگ‌آهک/نمک 95%

فرمول سریع: کیلوگرم تر = کیلوگرم ماده‌خشک ÷ درصد DM

1) میشِ خشک (نگهداری/اواسط آبستنی)

هدف‌ها (برحسب DM): DMI≈1.3–1.6 kg؛ CP=9–10%؛ TDN≈55–58%
جیره‌ی DM نمونه:

  • علوفه گرامینه 0.9 kg

  • یونجه متوسط 0.3 kg

  • کاه گندم 0.2 kg

  • سبوس گندم 0.2 kg

  • نمک 0.01 kg، سنگ‌آهک 0.01 kg، پری‌میکس کم‌مس 0.01 kg

as-fed:

  • علوفه گرامینه 1.02 kg

  • یونجه 0.33 kg

  • کاه 0.22 kg

  • سبوس 0.22 kg

  • نمک 0.011 kg، سنگ‌آهک 0.011 kg، پری‌میکس 0.0105 kg

نکته: آبِ تازه آزاد؛ املاح با مس پایین (حساسیت به مس در گوسفند).

2) میش در اواخر آبستنی (۴–۶ هفته پایانی)

(نیازها با دوقلویی بالاتر می‌رود)

هدف‌ها: DMI≈1.6–2.0 kg؛ CP=12–14%؛ TDN≈60–65%؛ Mg کافی برای پیشگیری کتوز
جیره‌ی DM نمونه (حامل یک‌قلو):

  • یونجه باکیفیت 0.7 kg

  • علوفه گرامینه 0.4 kg

  • جو آسیاب‌شده 0.35 kg

  • ذرت 0.15 kg

  • کنجاله سویا 0.25 kg

  • سبوس گندم 0.1 kg

  • ملاس 0.05 kg (اختیاری برای خوشخوراکی)

  • نمک 0.012 kg، سنگ‌آهک 0.015 kg، پری‌میکس کم‌مس 0.012 kg

as-fed:

  • یونجه 0.78 kg

  • علوفه گرامینه 0.45 kg

  • جو 0.40 kg

  • ذرت 0.17 kg

  • کنجاله سویا 0.28 kg

  • سبوس 0.11 kg

  • ملاس 0.067 kg

  • نمک 0.013 kg، سنگ‌آهک 0.016 kg، پری‌میکس 0.013 kg

برای دوقلوها: جو+ذرت جمعاً را ~۰.2 kg DM بیشتر کنید (به‌تدریج طی ۱۰–۱۴ روز).

3) میش شیرده (اوایل شیردهی؛ تک‌زاد/دوقلو)

هدف‌ها: DMI≈2.0–2.4 kg؛ CP=14–16%؛ TDN≈65–68%
جیره‌ی DM نمونه:

  • یونجه باکیفیت 0.9 kg

  • علوفه گرامینه 0.3 kg

  • جو 0.45 kg

  • ذرت 0.25 kg

  • کنجاله سویا 0.35 kg (یا کانولا)

  • سبوس گندم 0.15 kg

  • ملاس 0.08 kg (اختیاری)

  • بی‌کربنات سدیم 0.012 kg (بافر خفیف)

  • نمک 0.014 kg، سنگ‌آهک 0.020 kg، پری‌میکس کم‌مس 0.014 kg

as-fed:

  • یونجه 1.00 kg

  • علوفه گرامینه 0.34 kg

  • جو 0.51 kg

  • ذرت 0.28 kg

  • کنجاله سویا 0.39 kg

  • سبوس 0.17 kg

  • ملاس 0.107 kg

  • بی‌کربنات 0.013 kg

  • نمک 0.015 kg، سنگ‌آهک 0.021 kg، پری‌میکس 0.015 kg

اگر بره دوقلو/سه‌قلو می‌مکد، غلات و سویا را هر کدام 0.05–0.1 kg DM دیگر اضافه کنید (تدریجی).

4) کِریپ‌فید برای بره‌های شیرخوار (از ۱۰–۱۴ روزگی)

هدف‌ها: CP=17–19%؛ TDN≈70–74%؛ ذرات ریز و بسیار خوشخوراک
جیره‌ی DM نمونه:

  • ذرت 0.25 kg

  • جو 0.10 kg

  • کنجاله سویا 0.18 kg

  • سبوس گندم 0.08 kg

  • ملاس 0.04 kg

  • سنگ‌آهک 0.006 kg، نمک 0.005 kg، پری‌میکس کم‌مس 0.004 kg

as-fed (در روز/بره در دسترس آزاد؛ مصرف واقعی معمولاً کمتر است):

  • ذرت 0.28 kg، جو 0.11 kg، سویا 0.20 kg، سبوس 0.09 kg، ملاس 0.053 kg

  • سنگ‌آهک 0.006 kg، نمک 0.005 kg، پری‌میکس 0.0042 kg

نکته: همیشه علوفه نرم (مثلاً یونجه برگ‌دار خردشده) در کِریپ باشد؛ آب تمیز آزاد.

5) بره‌های پرواری

5.1 استارتر (هفته 1–2 پس از از شیرگیری)

هدف‌ها: CP=16–17%؛ TDN≈70–72%؛ NH₄Cl = 0.5% DM کنسانتره (پیشگیری سنگ‌مجرایی)؛ نسبت Ca:P ≈ 2–2.5:1

جیره DM:

  • یونجه نرم/کاه خرد 0.25 kg

  • ذرت 0.35 kg

  • جو 0.15 kg

  • کنجاله سویا 0.20 kg

  • سبوس 0.08 kg

  • ملاس 0.04 kg

  • سنگ‌آهک 0.010 kg، نمک 0.006 kg، NH₄Cl 0.010 kg، پری‌میکس 0.005 kg

as-fed:

  • یونجه 0.28 kg

  • ذرت 0.40 kg، جو 0.17 kg

  • سویا 0.22 kg

  • سبوس 0.09 kg

  • ملاس 0.053 kg

  • سنگ‌آهک 0.0105 kg، نمک 0.0063 kg، NH₄Cl 0.0105 kg، پری‌میکس 0.0053 kg

5.2 گروئر (اواسط دوره)

هدف‌ها: CP=14–15%؛ TDN≈72–74%

DM:

  • یونجه/علوفه 0.20 kg

  • ذرت 0.45 kg

  • جو 0.20 kg

  • کنجاله سویا 0.15 kg

  • سبوس 0.06 kg

  • ملاس 0.03 kg

  • سنگ‌آهک 0.010 kg، نمک 0.006 kg، NH₄Cl 0.008 kg، پری‌میکس 0.004 kg

as-fed (خلاصه):

  • یونجه 0.22 kg؛ ذرت 0.51 kg؛ جو 0.23 kg؛ سویا 0.17 kg؛ سبوس 0.067 kg؛ ملاس 0.040 kg؛ سنگ‌آهک 0.0105 kg؛ نمک 0.0063 kg؛ NH₄Cl 0.0084 kg؛ پری‌میکس 0.0042 kg

5.3 فینیشر (۳–۴ هفته آخر)

هدف‌ها: CP=12–13%؛ TDN≈74–76%؛ NH₄Cl ادامه‌دار؛ فیبر مؤثر حداقل 7–10% DM

DM:

  • یونجه/کاه خرد 0.15 kg

  • ذرت 0.55 kg

  • جو 0.20 kg

  • کنجاله سویا 0.10 kg

  • سبوس 0.05 kg

  • ملاس 0.03 kg

  • سنگ‌آهک 0.012 kg، نمک 0.006 kg، NH₄Cl 0.006 kg، پری‌میکس 0.004 kg

as-fed (خلاصه):

  • یونجه 0.17 kg؛ ذرت 0.63 kg؛ جو 0.23 kg؛ سویا 0.11 kg؛ سبوس 0.056 kg؛ ملاس 0.040 kg؛ سنگ‌آهک 0.0126 kg؛ نمک 0.0063 kg؛ NH₄Cl 0.0063 kg؛ پری‌میکس 0.0042 kg

نکات مدیریتی خیلی مهم

  • مس (Cu): از پری‌میکس مخصوص گوسفند استفاده کنید (کم‌مس). هرگز از مکمل‌های گاوی/گوشتی پرمس برای گوسفند استفاده نکنید.

  • سنگ‌مجرایی (ادراری) نرها: نسبت Ca:P را 2–2.5:1 نگه دارید، NH₄Cl طبق بالا، آب فراوان، نمک 0.5–1% کنسانتره برای تشویق نوشیدن.

  • تغییر جیره: افزایش غلات را طی 10–14 روز پله‌ای انجام دهید؛ کبدمس+اسیدوز را با فیبر مؤثر کافی و بی‌کربنات (در میش شیرده/پرواری‌های پرتراکم) کنترل کنید.

  • واکسیناسیون/کوکسیدیوز: برنامه واکسیناسیون کلستریدیال؛ کوکسیدیواستات مجاز در صورت سابقه.

  • ارزیابی بدن: BCS میش‌ها هدف 2.5–3.0 (زایش)، 3.0–3.5 (خشک)؛ پایش لنگش و وضعیت مدفوع/اشتها روزانه

    فرض‌های تبدیل به حالت تر (as-fed)

    • یونجه خشک 90% DM – علوفه گرامینه 88% – کاه گندم 90%

    • جو/ذرت دانه 88% – سبوس گندم 89% – کنجاله سویا 89% – ملاس 75%

    • مواد معدنی/افزودنی 95% – سنگ‌آهک/نمک 95%

    فرمول سریع: کیلوگرم تر = کیلوگرم ماده‌خشک ÷ درصد DM

    1) میشِ خشک (نگهداری/اواسط آبستنی)

    هدف‌ها (برحسب DM): DMI≈1.3–1.6 kg؛ CP=9–10%؛ TDN≈55–58%
    جیره‌ی DM نمونه:

    • علوفه گرامینه 0.9 kg

    • یونجه متوسط 0.3 kg

    • کاه گندم 0.2 kg

    • سبوس گندم 0.2 kg

    • نمک 0.01 kg، سنگ‌آهک 0.01 kg، پری‌میکس کم‌مس 0.01 kg

    as-fed:

    • علوفه گرامینه 1.02 kg

    • یونجه 0.33 kg

    • کاه 0.22 kg

    • سبوس 0.22 kg

    • نمک 0.011 kg، سنگ‌آهک 0.011 kg، پری‌میکس 0.0105 kg

    نکته: آبِ تازه آزاد؛ املاح با مس پایین (حساسیت به مس در گوسفند).

    2) میش در اواخر آبستنی (۴–۶ هفته پایانی)

    (نیازها با دوقلویی بالاتر می‌رود)

    هدف‌ها: DMI≈1.6–2.0 kg؛ CP=12–14%؛ TDN≈60–65%؛ Mg کافی برای پیشگیری کتوز
    جیره‌ی DM نمونه (حامل یک‌قلو):

    • یونجه باکیفیت 0.7 kg

    • علوفه گرامینه 0.4 kg

    • جو آسیاب‌شده 0.35 kg

    • ذرت 0.15 kg

    • کنجاله سویا 0.25 kg

    • سبوس گندم 0.1 kg

    • ملاس 0.05 kg (اختیاری برای خوشخوراکی)

    • نمک 0.012 kg، سنگ‌آهک 0.015 kg، پری‌میکس کم‌مس 0.012 kg

    as-fed:

    • یونجه 0.78 kg

    • علوفه گرامینه 0.45 kg

    • جو 0.40 kg

    • ذرت 0.17 kg

    • کنجاله سویا 0.28 kg

    • سبوس 0.11 kg

    • ملاس 0.067 kg

    • نمک 0.013 kg، سنگ‌آهک 0.016 kg، پری‌میکس 0.013 kg

    برای دوقلوها: جو+ذرت جمعاً را ~۰.2 kg DM بیشتر کنید (به‌تدریج طی ۱۰–۱۴ روز).

    3) میش شیرده (اوایل شیردهی؛ تک‌زاد/دوقلو)

    هدف‌ها: DMI≈2.0–2.4 kg؛ CP=14–16%؛ TDN≈65–68%
    جیره‌ی DM نمونه:

    • یونجه باکیفیت 0.9 kg

    • علوفه گرامینه 0.3 kg

    • جو 0.45 kg

    • ذرت 0.25 kg

    • کنجاله سویا 0.35 kg (یا کانولا)

    • سبوس گندم 0.15 kg

    • ملاس 0.08 kg (اختیاری)

    • بی‌کربنات سدیم 0.012 kg (بافر خفیف)

    • نمک 0.014 kg، سنگ‌آهک 0.020 kg، پری‌میکس کم‌مس 0.014 kg

    as-fed:

    • یونجه 1.00 kg

    • علوفه گرامینه 0.34 kg

    • جو 0.51 kg

    • ذرت 0.28 kg

    • کنجاله سویا 0.39 kg

    • سبوس 0.17 kg

    • ملاس 0.107 kg

    • بی‌کربنات 0.013 kg

    • نمک 0.015 kg، سنگ‌آهک 0.021 kg، پری‌میکس 0.015 kg

    اگر بره دوقلو/سه‌قلو می‌مکد، غلات و سویا را هر کدام 0.05–0.1 kg DM دیگر اضافه کنید (تدریجی).

    4) کِریپ‌فید برای بره‌های شیرخوار (از ۱۰–۱۴ روزگی)

    هدف‌ها: CP=17–19%؛ TDN≈70–74%؛ ذرات ریز و بسیار خوشخوراک
    جیره‌ی DM نمونه:

    • ذرت 0.25 kg

    • جو 0.10 kg

    • کنجاله سویا 0.18 kg

    • سبوس گندم 0.08 kg

    • ملاس 0.04 kg

    • سنگ‌آهک 0.006 kg، نمک 0.005 kg، پری‌میکس کم‌مس 0.004 kg

    as-fed (در روز/بره در دسترس آزاد؛ مصرف واقعی معمولاً کمتر است):

    • ذرت 0.28 kg، جو 0.11 kg، سویا 0.20 kg، سبوس 0.09 kg، ملاس 0.053 kg

    • سنگ‌آهک 0.006 kg، نمک 0.005 kg، پری‌میکس 0.0042 kg

    نکته: همیشه علوفه نرم (مثلاً یونجه برگ‌دار خردشده) در کِریپ باشد؛ آب تمیز آزاد.

    5) بره‌های پرواری

    5.1 استارتر (هفته 1–2 پس از از شیرگیری)

    هدف‌ها: CP=16–17%؛ TDN≈70–72%؛ NH₄Cl = 0.5% DM کنسانتره (پیشگیری سنگ‌مجرایی)؛ نسبت Ca:P ≈ 2–2.5:1

    جیره DM:

    • یونجه نرم/کاه خرد 0.25 kg

    • ذرت 0.35 kg

    • جو 0.15 kg

    • کنجاله سویا 0.20 kg

    • سبوس 0.08 kg

    • ملاس 0.04 kg

    • سنگ‌آهک 0.010 kg، نمک 0.006 kg، NH₄Cl 0.010 kg، پری‌میکس 0.005 kg

    as-fed:

    • یونجه 0.28 kg

    • ذرت 0.40 kg، جو 0.17 kg

    • سویا 0.22 kg

    • سبوس 0.09 kg

    • ملاس 0.053 kg

    • سنگ‌آهک 0.0105 kg، نمک 0.0063 kg، NH₄Cl 0.0105 kg، پری‌میکس 0.0053 kg

    5.2 گروئر (اواسط دوره)

    هدف‌ها: CP=14–15%؛ TDN≈72–74%

    DM:

    • یونجه/علوفه 0.20 kg

    • ذرت 0.45 kg

    • جو 0.20 kg

    • کنجاله سویا 0.15 kg

    • سبوس 0.06 kg

    • ملاس 0.03 kg

    • سنگ‌آهک 0.010 kg، نمک 0.006 kg، NH₄Cl 0.008 kg، پری‌میکس 0.004 kg

    as-fed (خلاصه):

    • یونجه 0.22 kg؛ ذرت 0.51 kg؛ جو 0.23 kg؛ سویا 0.17 kg؛ سبوس 0.067 kg؛ ملاس 0.040 kg؛ سنگ‌آهک 0.0105 kg؛ نمک 0.0063 kg؛ NH₄Cl 0.0084 kg؛ پری‌میکس 0.0042 kg

    5.3 فینیشر (۳–۴ هفته آخر)

    هدف‌ها: CP=12–13%؛ TDN≈74–76%؛ NH₄Cl ادامه‌دار؛ فیبر مؤثر حداقل 7–10% DM

    DM:

    • یونجه/کاه خرد 0.15 kg

    • ذرت 0.55 kg

    • جو 0.20 kg

    • کنجاله سویا 0.10 kg

    • سبوس 0.05 kg

    • ملاس 0.03 kg

    • سنگ‌آهک 0.012 kg، نمک 0.006 kg، NH₄Cl 0.006 kg، پری‌میکس 0.004 kg

    as-fed (خلاصه):

    • یونجه 0.17 kg؛ ذرت 0.63 kg؛ جو 0.23 kg؛ سویا 0.11 kg؛ سبوس 0.056 kg؛ ملاس 0.040 kg؛ سنگ‌آهک 0.0126 kg؛ نمک 0.0063 kg؛ NH₄Cl 0.0063 kg؛ پری‌میکس 0.0042 kg

    نکات مدیریتی خیلی مهم

    • مس (Cu): از پری‌میکس مخصوص گوسفند استفاده کنید (کم‌مس). هرگز از مکمل‌های گاوی/گوشتی پرمس برای گوسفند استفاده نکنید.

    • سنگ‌مجرایی (ادراری) نرها: نسبت Ca:P را 2–2.5:1 نگه دارید، NH₄Cl طبق بالا، آب فراوان، نمک 0.5–1% کنسانتره برای تشویق نوشیدن.

    • تغییر جیره: افزایش غلات را طی 10–14 روز پله‌ای انجام دهید؛ کبدمس+اسیدوز را با فیبر مؤثر کافی و بی‌کربنات (در میش شیرده/پرواری‌های پرتراکم) کنترل کنید.

    • واکسیناسیون/کوکسیدیوز: برنامه واکسیناسیون کلستریدیال؛ کوکسیدیواستات مجاز در صورت سابقه.

    • ارزیابی بدن: BCS میش‌ها هدف 2.5–3.0 (زایش)، 3.0–3.5 (خشک)؛ پایش لنگش و وضعیت مدفوع/اشتها روزانه.