نکات کلیدی در خوراک مرغ تخم‌گذار (بر اساس NRC 1994)

• انرژی متابولیسمی (ME): حدود ۲۸۰۰–۲۹۰۰ کیلوکالری در کیلوگرم جیره.

• پروتئین خام (CP): در حدود ۱۶–۱۷٪.

• اسیدهای آمینه ضروری:

  • متیونین: حدود ۰.۳–۰.۴٪

  • لیزین: حدود ۰.۷–۰.۸٪

• کلسیم (Ca): برای تشکیل پوسته تخم‌مرغ بسیار مهم؛ حدود ۳.۲–۳.۶٪ جیره.

• فسفر قابل دسترس (P): حدود ۰.۴–۰.۵٪.

• ویتامین‌ها و مواد معدنی: ویتامین D3، ویتامین A، ویتامین E و عناصر کم‌مقدار (Zn, Mn, Se) اهمیت ویژه‌ای دارند.

📌 در عمل، فرمولاسیون جیره مرغ تخم‌گذار علاوه بر NRC، بر اساس شرایط اقلیمی، سویه (ISA Brown, Hy-Line, Lohmann و …)، سطح تولید و منابع در دسترس اصلاح می‌شود.

جدول نیازهای تغذیه‌ای مرغ تخم‌گذار (NRC, 1994)

نکات کلیدی

• کلسیم و فسفر از حیاتی‌ترین عناصر برای تشکیل پوسته تخم‌مرغ هستند.

• سطح پروتئین و اسیدهای آمینه ضروری باید به‌گونه‌ای تنظیم شود که هم نیاز نگهداری پرنده و هم تولید تخم‌مرغ را پوشش دهد.

• ویتامین D3 در جذب کلسیم نقش اساسی دارد.

• مقدار انرژی جیره با توجه به شرایط اقلیمی، سویه مرغ (ISA Brown, Lohmann, Hy-Line و …) و کیفیت مواد خوراکی قابل تغییر است.

  اهداف تغذیه‌ای استارتر (نشانه‌گذاری)

  • انرژی قابل متابولیسم: ۳۰۰۰–۳۰۵۰ kcal/kg

  • پروتئین خام: ۲۳٪

  • لیزین قابل‌هضم: ≈۱.۲۵٪

  • متیونین+سیستین قابل‌هضم: ≈۰.۹۵٪

  • ترئونین قابل‌هضم: ≈۰.۸٪

  • تریپتوفان قابل‌هضم: ≈۰.۲۳٪

  • کلسیم: ۰.۹–۱.۰٪

  • فسفر قابل‌دسترس: ۰.۴۵–۰.۵۰٪

  • سدیم: ≈۰.۲۰٪ (تعادل الکترولیتی ~۲۲۰–۲۶۰ mEq/kg)

  ---

  فرمول پیشنهادی استارتر جوجه گوشتی (Corn–Soy)

  بدون استفاده از فرآورده‌های حیوانی؛ با فیتاز

  ماده اولیه	٪	کیلوگرم/تن
  ذرت آسیاب‌شده	57.68	576.8
  کنجاله سویا 44٪ CP	35.00	350.0
  روغن گیاهی (سویا/کلزا)	3.00	30.0
  دی‌کلسیم فسفات (DCP 18%P)	1.80	18.0
  سنگ آهک (کلسیت)	1.05	10.5
  نمک طعام	0.30	3.0
  بی‌کربنات سدیم	0.15	1.5
  پریمیکس ویتامین–مینرال (استاندارد)	0.50	5.0
  کولین کلراید 60٪	0.06	0.6
  DL-متیونین	0.30	3.0
  L-لیزین HCl	0.10	1.0
  L-ترئونین	0.05	0.5
  فیتاز (≥۵۰۰ FTU/kg)	0.01	0.1
  جمع	100.00	1000

  یادداشت‌های فرمولاسیون

  • این ترکیب معمولاً به ME ≈ 3020 kcal/kg و CP ≈ 23% می‌رسد (با ذرت ۳۳۵۰ و سویا ۲۴۵۰ kcal/kg و روغن ۹۰۰۰). اسیدهای آمینه قابل‌هضم با سطوح بالا تامین شده‌اند و برای سویه‌های سریع‌الرشد مناسب‌اند.

  • فیتاز اجازه می‌دهد P قابل‌دسترس DCP را در همین سطح نگه دارید و هم‌زمان Ca/AvP ≈ 2.0 را هدف بگیرید. اگر فیتاز ندارید، DCP را ~۰.۱۵–۰.۲۰٪ بالا ببرید و سنگ‌آهک را کمی تنظیم کنید.

  • اگر روغن در دسترس نیست، می‌توانید ۱.۵–۲٪ روغن را با ذرت جایگزین کنید؛ انرژی افت می‌کند و باید یا ذرت/گلوتن ذرت/سویا را بازتنظیم کنید.

  • نمک + بی‌کربنات سدیم را به ~۰.۲۰٪ می‌رساند و تعادل الکترولیتی را به محدوده‌ی مناسب جوجه‌ی استارتر می‌برد (هوای گرم: می‌توانید بی‌کربنات را تا ۰.۲٪ ببرید).

  • اگر کنجاله سویا با کیفیت پایین‌تر (فیبر بالاتر) است، ممکن است ۰.۵٪ ذرت را جایگزین و اسیدهای آمینه سنتتیک را اندکی بالا ببرید.

  • در مناطق با مایکوتوکسین محتمل، بایندر (۰.۱–۰.۲٪) اضافه کنید.

  • افزودن آنزیم‌های NSP (زایلاناز/بتاگلوکاناز) در حضور گندم/جو مفید است؛ در این فرمول پایه‌ی ذرت–سویا ضروری نیست اما مزاحم هم نیست.

  راهنمای ساخت

  1. مواد ریز (اسیدهای آمینه، نمک، بیکربنات، ویت–مین، فیتاز، کولین) را پره‌میکس کنید.

  2. با ۲۰–۳۰٪ ذرت مخلوط کنید، سپس سویا و بقیه‌ی ذرت را بیفزایید.

  3. روغن را در پایان به‌آرامی اضافه کنید تا پوشش یکنواخت شود.

  4. یکنواختی میکس (CV<10٪) را با نمک‌سنجی یا مارکر پیگیری کنید.

  ---

  گزینه‌های کوچک‌سازی/تعویض

  • اگر L-ترئونین در دسترس نیست، می‌توانید سویا را ۰.۳–۰.۵٪ بالا برده و ذرت را به همان میزان کاهش دهید (انرژی کمی افت می‌کند).

  • برای آلرژی سویا/قیمت: حداکثر ۵–۸٪ آفتابگردان ۳۶–۳۸٪ CP اضافه و سویا را به همان میزان کم کنید؛ اسیدهای آمینه سنتتیک را دوباره تنظیم کنید.