بز گوشتی (پس از از شیرگیری تا کشتار)

فرض‌ها: علوفه و دانه‌ها ~88–90% ماده‌خشک؛ ملاس 75%. آب همیشه آزاد. برای نرها آمونیوم‌کلراید ۰.۳–۰.۵% ماده‌خشک جهت پیشگیری سنگ ادراری.

استارتر (~۱۸–۲۲ کیلوگرم؛ هدف CP≈15–16%)

• یونجه خشک باکیفیت: 0.18 kg

• ذرت دانه آسیاب: 0.30 kg

• جو دانه: 0.12 kg

• کنجاله سویا 44%: 0.15 kg

• سبوس گندم: 0.06 kg

• ملاس: 0.03 kg

• مکمل معدنی/ویتامینی مخصوص بز + سنگ‌آهک + نمک: 0.02 kg

• آمونیوم‌کلراید: 2–3 g/روز (داخل پرمیکس)

گروئر (~۲۵–۳۰ کیلوگرم؛ CP≈13–14%)

• علوفه خشک/یونجه: 0.14 kg

• ذرت: 0.36 kg

• جو: 0.18 kg

• کنجاله سویا: 0.10 kg

• سبوس: 0.07 kg

• ملاس: 0.02 kg

• مکمل معدنی/سنگ‌آهک/نمک: 0.02 kg

• آمونیوم‌کلراید: 3–4 g/روز

فینیشِر (~۳۵–۴۰+ کیلوگرم؛ CP≈12–13%)

• علوفه خشک: 0.12 kg

• ذرت: 0.58 kg

• جو: 0.24 kg

• کنجاله سویا: 0.09 kg

• سبوس: 0.08 kg

• ملاس: 0.03 kg

• مکمل معدنی/سنگ‌آهک/نمک: 0.03 kg

• آمونیوم‌کلراید: 4–5 g/روز

نکات سریع: فیبر مؤثر حداقل ۱۰% ماده‌خشک برای پیشگیری اسیدوز؛ تغییرات جیره را طی ۵–۷ روز انجام بده؛ از «مکمل مخصوص بز» استفاده کن (مس برای بز بیشتر از گوسفند است—مکمل گوسفند استفاده نشود).

---

بز شیری (ماده‌ها)

فرض نمونه: ماده ۵۰ کیلوگرم، تولید ۲.۵–۳ لیتر/روز. مصرف ماده‌خشک ≈ ۳.۵–۴.۰% وزن زنده. نسبت کلسیم:فسفر ≥ ۲:۱؛ بیکینگ‌سودا آزاد در دسترس مفید است.

اوایل شیردهی (۰–۶ هفته؛ انرژی بالا، CP≈15–16%)

• یونجه خشک (ترجیحاً یونجه گل‌اول یا شبدر): 1.3 kg

• سیلوی ذرت یا علوفه سبز خشک‌شده (اختیاری): 0.5 kg (در صورت دسترسی)

• ذرت دانه: 0.70 kg

• جو دانه: 0.25 kg

• کنجاله سویا 44%: 0.30 kg

• سبوس گندم: 0.15 kg

• ملاس: 0.05 kg

• کربنات کلسیم/سنگ‌آهک: 0.03 kg

• نمک یددار: 8–10 g

• مکمل معدنی‌-ویتامینی مخصوص بز شیری: 20–25 g

میانی شیردهی (۶–۲۰ هفته؛ CP≈14–15%)

• یونجه: 1.5 kg

• ذرت: 0.55 kg

• جو: 0.25 kg

• کنجاله سویا: 0.22 kg

• سبوس: 0.15 kg

• ملاس: 0.04 kg

• کربنات کلسیم: 0.025 kg

• نمک و مکمل: همان بالا

اواخر شیردهی/افت تولید (CP≈13–14%)

• یونجه: 1.7 kg

• ذرت: 0.40 kg

• جو: 0.20 kg

• کنجاله سویا: 0.15 kg

• سبوس: 0.15 kg

• ملاس: 0.03 kg

• کربنات کلسیم + نمک + مکمل: مانند بالا

دوره خشکی (۴۵–۶۰ روز؛ جلوگیری از کتوز/تب شیر)

• یونجه متوسط یا علوفه گرین‌فید: 1.5–1.8 kg

• غلّه بسیار محدود: ۰–۰.۱۵ kg فقط برای نگهداری BCS≈3.0

• کاتیون ـ آنیون (DCAD) منفی در ۲–۳ هفته آخر خشکی (در صورت تجربه/دسترسی افزودنی‌ها)

• نمک معدنی کامل؛ آب فراوان.

---

بزغاله‌ها (تازه‌متولد تا از شیرگیری؛ خلاصه)

• آغوز هرچه سریع‌تر (کمینه ۱۰% وزن بدن در ۲۴ ساعت اول).

• شیر/جایگزین شیر (فاقد فرآوردهٔ پستانداران/مرغی/ماهی طبق محدودیت‌هایت): ۱۰–۱۵% وزن بدن/روز در ۲–۳ وعده؛ آب از روز اول؛ علوفه نرم از روز ۷؛ استارتر پلت ۱۸–۲۰% CP از هفتهٔ دوم.

• از شیرگیری معمولاً ۸–۱۰ هفتگی یا وقتی مصرف استارتر ≥ ۲٪ وزن بدن شد.

---

یادآورها

• بزها مرتع‌گرد/بروزر هستند؛ شاخهٔ تازه، پلتفرم/بلندی برای بالا رفتن و تنوع علوفه، مصرف را بهتر می‌کند.

• در جیره‌های پرغلّه، پیشگیری از اسیدوز و کمبود تیامین مهم است؛ از تغییر ناگهانی خودداری کن و در موارد خطر، تیامین مکمل در دسترس داشته باش.