|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3537 |
|
|
|
|
|
|
|
آيين كار شستشو و ضدعفوني وسايل و تجهيزات مربوط به تهيه و حمل و نقل شيرهاي تغليظ شده و شيرهاي خشك |
|
|
|
|
|
|
|
چاپ اول |
|
بهمن ماه 1373 |
موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران
مؤسسه
استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران تنها سازماني است در ايران كه بر طبق قانون
ميتواند استاندارد رسمي فرآورده ها را تعيين و تدوين و اجراي آنها را با كسب
موافقت شورايعالي استاندارد اجباري اعلام نمايد. وظايف و هدفهاي مؤسسه عبارتست از:
(تعيين، تدوين و نشر استانداردهاي ملي – انجام تحقيقات به منظور تدوين استاندارد بالا بردن كيفيت كالاهاي داخلي، كمك به بهبود روشهاي توليد و افزايش كارآئي صنايع در جهت خودكفائي كشور - ترويج استانداردهاي ملي – نظارت بر اجراي استانداردهاي اجباري – كنترل كيفي كالاهاي صادراتي مشمول استانداردهاي اجباري و جلوگيري از صدور كالاهاي نامرغوب به منظور فراهم نمودن امكانات رقابت با كالاهاي مشابه خارجي و حفظ بازارهاي بين المللي كنترل كيفي كالاهاي وارداتي مشمول استاندارد اجباري به منظور حمايت ازمصرف كنندگان و توليدكنندگان داخلي و جلوگيري از ورود كالاهاي نامرغوب خارجي راهنمائي علمي و فني توليدكنندگان، توزيع كنندگان و مصرف كنندگان – مطالعه و تحقيق درباره روشهاي توليد، نگهداري، بسته بندي و ترابري كالاهاي مختلف – ترويج سيستم متريك و كاليبراسيون وسايل سنجش – آزمايش و تطبيق نمونه كالاها با استانداردهاي مربوط، اعلام مشخصات و اظهارنظر مقايسه اي و صدور گواهينامه هاي لازم).
موسسه
استاندارد از اعضاء سازمان بين المللي استاندارد ميباشد و لذا در اجراي وظايف خود
هم از آخرين پيشرفتهاي علمي و فني و صنعتي جهان استفاده مينمايد و هم شرايط كلي و
نيازمنديهاي خاص كشور را مورد توجه قرار ميدهد.
اجراي
استانداردهاي ملي ايران به نفع تمام مردم و اقتصاد كشور است و باعث افزايش صادرات
و فروش داخلي و تأمين ايمني و بهداشت مصرف كنندگان و صرفه جوئي در وقت و هزينه ها
و در نتيجه موجب افزايش درآمد ملي و رفاه عمومي و كاهش قيمتها ميشود.
|
آيين كار شستشو و ضدعفوني وسايل و تجهيزات
مربوط به تهيه و حمل و نقل شيرهاي تغليظ شده و شيرهاي خشك |
||
|
رئيس |
||
|
مشاور فني موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران |
دكتر دامپزشك متخصص , تكنولوژي شير |
نياكان -ابوالقاسم داريوش |
|
اعضاء |
||
|
آزمايشگاههاي كنترل غذا و دارو |
دكتر دامپزشك متخصص در ميكروبيولوژي |
صدر زاده – پرويز |
|
دانشگاه آزاد اسلامي |
دكتر در ميكروبيولوژي |
لامع - حسن |
|
شركت سهامي صنايع شير ايران |
دكتردامپزشك |
نواب پور – ثريا |
|
دانشگاه صنعتي شريف مركز پتروشيمي |
دكتراي مهندس شيمي وبيوشيمي |
وثوقي - منوچهر |
|
شركت لبنيات پاستوريزه پاك |
|
بياناتي - عباس |
|
دبير |
||
|
موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران |
دكتر دامپزشك |
سدهي اصفهاني - منصوره |
فهرست مطالب
عمليات شستشو و
ضد عفوني وسايل و تجهيزات مربوط به تهيه و حمل و نقل شيرهاي تغليظ شده و شيرهاي
خشك
خنك كنندههاي شير كنسانتره يا تغليظ شده
همگن كنندهها و پمپهاي فشار قوي
ظروف تعادل و يا
بالانس تانكهاي تغذيه كننده سيستم خنك كننده لوله آنها
تناوب شستشو و ضدعفوني تبخير كنندهها و تجهيزات مربوطه آنها
سيستمهاي تهيه شير خشك به طريقه افشان
سيستمهاي انتقال دهنده هواي سرد
بسمه تعالي
پيشگفتار
آئين كار شستشو و ضدعفوني وسايل و تجهيزات
مربوط به تهيه و حمل و نقل شيرهاي تغليظ شده و شيرهاي خشك كه بوسيله
كميسيون فني مربوطه تهيه و
تدوين شده در يكصد و سي و
نهمين كميته ملي استاندارد كشاورزي
و غذايي مورخ 73/7/2
مورد تاييد قرار گرفته , اينك باستناد بند 1 ماده 3 قانون اصلاحي قوانين و مقررات
مؤسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران مصوب بهمن ماه 1371 بعنوان استاندارد رسمي ايران
منتشر ميگردد .
براي حفظ همگامي و هماهنگي با پيشرفتهاي
ملي و جهاني در زمينه صنايع و علوم
آيين كارهاي ايران در مواقع لزوم مورد تجديد نظر قرار خواهند گرفت و هر گونه
پيشنهادي كه براي اصلاح يا تكميل اين آيين كارها برسد در هنگام تجديد نظر در كميسيون فني مربوط مورد توجه واقع خواهد شد .
بنابراين براي مراجعه به استانداردهاي
ايران بايد همواره از آخرين چاپ و تجديد نظر آنها استفاده نمود .
در تهيه و تدوين اين آيين كار سعي شده است كه ضمن توجه به شرايط موجود
و نيازهاي جامعه حتي المقدور بين اين آيين كارو آيين كار كشورهاي صنعتي و پيشرفته
هماهنگي ايجاد شود .
لذا با بررسي امكانات و مهارتهاي موجود و اجراي آزمايشهاي لازم اين آيين كار
با استفاده از منابع زير تهيه گرديده است :
1 ـ شيمي مواد طبيعي جلد اول تاليف
دكتر يحيي عبده ـ دكتر حبيب الله
دانش پژوه
1- Cleaning and disinfecting of plant and equipment used in the dairy, industry BS 5303 -1984
2- The cleaning and disinfecting of Dairy Equipment SABS 0136 1978
3-Cleaning and sanitizing dairy factory equipment AS 1162 - 1991
4- Encyclopedia of chemistry
عمليات شستشو و ضد عفوني وسايل و تجهيزات مربوط
به تهيه و حمل و نقل شيرهاي تغليظ شده 1و شيرهاي خشك2
هدف از تدوين اين آئين كار آشنايي با نحوه
شستشو و ضدعفوني وسايل و دستگاهها ي تهيه و
حمل و نقل شيرهاي تغليظ شده و شيرهاي خشك ميباشد و در تمامي واحدهاي مزبور
قابل اجرا ميباشد .
به استاندارد شماره 3427 مراجعه شود .
در جريان تهيه و حمل و نقل شيرهاي تغليظ
شده و شير خشك عواملي مانند زمان , دما و ميزان رطوبت از اهميت خاصي برخوردار است
زيرا در صورت نامناسب بودن شرايط مزبور آلودگيهاي ميكربي بوجود آمده و سبب رشد باكتريها و ايجاد سموم خطرناك خواهد شد كه ممكن
است در اثر عمليات حرارتي بعدي از
بين نروند .
موارد زير شرايط بخصوص شستشو را مورد توجه
قرار ميدهد :
الف ) ـ تهيه شير كنسانتره ( شير تغليظ
شده )
شير تغليظ شده را ميتوان در تبخير
كنندهها و بالانس تانكها 3 و تجهيزات مربوطه آنها بمدت بيش از 20
ساعت در كمتر از دماي 63 درجه سلسيوس نگهداري نمود . اگر آلودگي ميكربي پس از حرارت دادن
اوليه شير خام بوجود آيد , رشد باكتريايي در شير تغليظ شده ممكن است پيش بيايد .
ب ) تانكرهاي حمل و نقل شير تغليظ شده -
اين تانكرها اغلب براي حمل شير به كارخانجات غذايي مورد استفاده قرار ميگيرد و شرايط ميكروبيولوژي معمولا در تانكرها بايد رعايت شود .
ج ) سيستمهاي انتقال دهنده هواي سرد :
اين سيستمها ميتوانند منبع آلودگي
ميكربي باشند بخصوص در صورتيكه محيط مرطوب باشد و بايد شستشو و تميز كردن در شرايط
كاملا خشك انجام شود .
يادآوري : به جدول شماره 1 در آئين كار شماره 3426 مراجعه شود .
تبخيركنندهها را بر اساس روشي كه در فصل مربوطه ( در آئين كار شماره 5) توصيه گرديده است
شستشو ميدهند بطور كلي درجه حرارت بالا
قليائيت قوي محلولهاي پاك كننده كه در مرحله شستشو مورد استفاده قرار
ميگيرد ميتواند انجام ضدعفوني كاملي را تضمين نمايد . و در صورتي كه نياز
به ضدعفوني بطور جداگانه باشد
روشهاي زير مورد استفاده قرار ميگيرد.
الف ) آب تميز را بعنوان تغذيه در دستگاه وارد نموده و كار را شروع
ميكنند به آهستگي مكنده را باز تا
دما به 95
ـ 90
درجه سلسيوس برسد و حداقل در 10 دقيقه اين مرحله را ادامه ميدهند . سپس خلاء را
افزايش داده و وقتي شرايط مناسب شد
فرآورده را وارد دستگاه مينمايند
ب ) شيرهاي تخليه را باز نموده و از نقطه
مناسب مثلا پمپ خروج فرآورده , بخار را وارد ميكنند و براي حداقل 10 دقيقه از وقتيكه خنكترين
قسمت به 85
درجه سلسيوس برسد بخار دادن را ادامه ميدهند.
يادآوري 1 - محلول مشترك شستشوي/ ضدعفوني كننده نبايد بكار
برده شود زيرا جنس بيشتر تبخير كننده ها از نوع استيل متوسط ميباشد و اگر شرايط
لازم ضمن شستشو رعايت نشود خورندگي
شديد ممكن است پيش بيايد .
يادآوري 2 ـ دستگاه بلافاصله پس از ضدعفوني
بايد مورد استفاده قرار گيرد. در غير اينصورت بايستي قبل از استفاده به منظور
اطمينان كامل دستگاه مجددا ضد عفوني گردد .
5 - خنك
كنندههاي شير كنسانتره يا تغليظ شده 5
خنك كنندههاي شير تغليظ شده معمولا از
نوع مبدلهاي حرارتي صفحهاي ميباشند و عمليات شستشو و ضدعفوني آنها طبق بند مربوطه
در آئين كار شماره 3425
انجام ميشود .
6 ـ همگن
كنندهها و پمپهاي فشار قوي 6
شستشو و ضدعفوني اين دستگاهها طبق بند مربوطه در آئين كار شماره 3425 انجام ميشود .
7 ـ ظروف
تعادل و يا بالانس تانكهاي تغذيه
كننده سيستم خنك كننده و خطوط لوله آنها
شستشوي اين دستگاهها طبق بند مربوطه و
فصل مربوط به پمپ ها و خطوط لوله در
آئين كار شماره 3425
انجام ميشود و سپس ضدغفوني براساس روش توصيه شده مربوط به همان فصل در آئين كار
شماره 5
صورت ميگيرد .
8 ـ
تانكرهاي حمل شير تغليظ شده
شستشو و يا عمليات توام شستشو / ضدعفوني
در يك مرحله با يك محلول شستشو ,
ضدعفوني كننده طبق روش توصيه شده در بند مربوطه در آئين كار شماره 3425 جهت اينگونه تانكرها انجام ميشود .
اگر عمل ضدعفوني بطور جداگانه مورد نياز
ميباشد , روش مناسب توصيه شده در بند مربوطه در آئين كار شماره 3425 استفاده ميشود .
توصيه ميشود كه جهت شستشو از محلول با
فشار قوي استفاده شود تا بتواند شيرهاي غليظ شدهاي را كه سفت و محكم شدهاند از
سطوح داخل تانكر كنده و شستشو بخوبي انجام پذيرد .
يادآور ي - توجه زيادي بايد در مرحله
عمليات ضدعفوني تانكرهاي فوق الذكر
بايد بعمل آيد تا آلودگي اگر موجود باشد كاملا برطرف گردد . زيرا اغلب اين تانكرها
بدون مرحله حرارتي بعدي مورد استفاده قرار ميگيرند .
9 ـ
تناوب شستشو و ضدعفوني تبخير كنندهها و تجهيزات مربوطه آنها
شستشو و ضدعفوني تبخير كنندهها , خنك كنندهها
, همگن كنندهها و پمپهاي با فشار قوي بايد حداقل يكبار در پايان هر توليد و يا
حداقل يكبار در 24
ساعت انجام گيرد .
جهت بالانس تانكهاي تغذيه دستگاه ,
شستشوي خشك انجام ميشود و معمولا فاصله عمليات شستشو و ضدعفوني بايد حداقل 2 ساعت يكبار باشد .
10 ـ
سيستمهاي تهيه شير خشك به طريقه افشان 7
10 ـ 1 ـ برج خشك كننده , بستر بخش مايع
خشك كن , شير چرخان و سيكلونها و در پوشهاي آن اگر از دستگاه بطور مستمر استفاده
ميشود و شير خشك نشدهاي به ديوارها و كف برج خشك كننده باقي نمانده باشد , از روش شستشوي خشك با استفاده از برس و
تجهيزات مكنده استفاده ميكنند.
در صورتيكه مواد سخت
باقيمانده باشد شستشوي مرطوب
دستي با استفاده از اسپري انجام ميگيرد و بطور كامل با آب سرد آبكشي انجام
خواهد شد.
قبل
از استفاده مجدد تمام قسمتها را با
هواي گرم كه درجه حرارت آن حداقل 160 درجه سلسيوس باشد در مدت حداقل 10 دقيقه خشك مينمايد .
در نقاطي كه شير ممكن است تجمع پيدا كند در مرحله شستشو و ضدعفوني بايد دقت زيادي
بعمل آيد .
10 ـ 2 ـ چرخهاي گردپاش و سيستمهاي
پخش كننده مربوطه :
اين وسايل را در هر مرحله توليد حداقل
يكبار باز ميكنند و با فرو بردن در
محلول پاك كننده مناسب و با استفاده از برس شستشو ميدهند .
سپس با آب سرد تميز آبكشي مينمايند و قبل
از استفاده آنها را خشك مينمايند.
حداقل يكبار پس از هر توليد و يا در هر 24 ساعت خشك كنندههاي
غلطكي را بصورت دستي شستشو ميدهند . در مورد هودهاي بخار , صفحات پخش كننده , چاقوها و تيغهها بايد توجه
خاصي شود و سپس همه را بطور كامل با آب سرد تميز آبكشي مينمايند . در صورت باقي
ماندن آب آنرا با پارچه تميز خشك ميكنند و چنانچه عمليات شستشو و ضدعفوني ذكر شده
به خوبي انجام گيرد, نياز به انجام عمليات ديگري نخواهد بود.
12 ـ
سيستمهاي انتقال دهنده هواي سرد
ابتدا تمامي بقاياي پودر شير را از دستگاه
خارج نموده و سپس جريان هواي گرم را كه حرارت آن كمتر از 160 درجه سلسيوس و مدت زمان آن كمتر
از 10
دقيقه نباشد وارد سيستم خنك كننده مينمايند اين عمل را با نصب سيستم گرم كننده
بلافاصله پس از سيستم هواي سرد و يا از طريق گذرگاه فرعي هوا از لوله اصلي هواي
گرم داخلي انجام ميدهند .
|
|
1- Concentrated milk
2- Dried milk
3- Balance Tanks
4- Evaporators
5- Comcentrated milk coolers
6- Homegeniyers and highr
pressure pumps
7- sprag drying plant
8- Roller drying plant
|
ISLAMIC REPUBLIC OF IRAN |
|
|
|
Institute of Standards and Industrial Research of
Iran |
|
|
|
ISIRI NUMBER |
|
|
|
3537 |
|
|
|
|
|
|
|
Cleaning and disinfecting operations for plant and equipment used in the production and transport of concentrated milk and dried milk |
|
|
|
|
|
|
|
First Edition |
|
January 1995 |
