2204

 

 

مقررات بهداشتي كارگران كارگاههاي توليد مواد غذايي

 

 

 

چاپ سوم

موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران

موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران تنها سازماني است در ايران كه بر طبق قانون ميتواند استاندارد رسمي فرآورده‏ها را تعيين و تدوين و اجراي آنها را با كسب موافقت شورايعالي استاندارد اجباري اعلام نمايد. وظايف و هدفهاي موسسه عبارتست از:

(تعيين، تدوين و نشر استانداردهاي ملي – انجام تحقيقات بمنظور تدوين استاندارد بالا بردن كيفيت كالاهاي داخلي، كمك به بهبود روشهاي توليد و افزايش كارائي صنايع در جهت خودكفائي كشور - ترويج استانداردهاي ملي – نظارت بر اجراي استانداردهاي اجباري – كنترل كيفي كالاهاي صادراتي مشمول استاندارد اجباري و جلوگيري از صدور كالاهاي نامرغوب بمنظور فراهم نمودن امكانات رقابت با كالاهاي مشابه خارجي و حفظ بازارهاي بين المللي كنترل كيفي كالاهاي وارداتي مشمول استاندارد اجباري بمنظور حمايت از مصرف كنندگان و توليدكنندگان داخلي و جلوگيري از ورود كالاهاي نامرغوب خارجي راهنمائي علمي و فني توليدكنندگان، توزيع كنندگان و مصرف كنندگان – مطالعه و تحقيق درباره روشهاي توليد، نگهداري، بسته بندي و ترابري كالاهاي مختلف – ترويج سيستم متريك و كاليبراسيون وسايل سنجش – آزمايش و تطبيق نمونه كالاها با استانداردهاي مربوط، اعلام مشخصات و اظهارنظر مقايسه اي و صدور گواهينامه هاي لازم).

موسسه استاندارد از اعضاء سازمان بين المللي استاندارد ميباشد و لذا در اجراي وظايف خود هم از آخرين پيشرفتهاي علمي و فني و صنعتي جهان استفاده مينمايد و هم شرايط كلي و نيازمنديهاي خاص كشور را مورد توجه قرار ميدهد.

اجراي استانداردهاي ملي ايران بنفع تمام مردم و اقتصاد كشور است و باعث افزايش صادرات و فروش داخلي و تأمين ايمني و بهداشت مصرف كنندگان و صرفه جوئي در وقت و هزينه‏ها و در نتيجه موجب افزايش درآمد ملي و رفاه عمومي و كاهش قيمتها ميشود.

 

تهيه كننده

كميسيون استاندارد بهداشت مواد غذايي

 

رئيس

كارشناس اداره كل نظارت بر مواد خوراكي

دامپزشك

هاشميان - دكتر احمد

 

اعضاء

كارشناس بهداري استان مركزي

دامپزشك

آذري - دكتر عزت اله

كارشناس بهداري استان مركزي

 

ديزجي - بتول

كارشناس اداره بهداشت استان مركزي

مهندس بهداشت

يوسفي - هادي

 

دبير

كارشناس مؤسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران

دكتر كشاورزي

عنايت - امير منصور


فهرست مطالب

 

مقررات بهداشتي كارگران كارگاههاي توليد مواد غذائي

هدف

دامنه كاربرد

اصطلاحات و تعاريف

رعايت مقررات بهداشتي كارگران

 

بسمه تعالي

پيشگفتار

 استاندارد آئين كاربرد مقررات بهداشتي كارگران كارگاههاي مواد غذائي كه بوسيله كميسيون فني استاندارد بهداشت مواد غذائي تهيه و تدوين شده در بيست و هفتمين جلسه كميته ملي كشاورزي و مواد غذائي مورخ 57/6/7 تصويب گرديد . پس از تأييد شوراي عالي استاندارد و به استناد ماده يك ( قانون مواد الحاقي به قانون تأسيس مؤسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران مصوب آذر ماه 1349) به عنوان استاندارد رسمي ايران منتشر مي‏گردد .

 براي حفظ همگامي و همآهنگي با پيشرفتهاي ملي و جهاني صنايع و علوم استانداردهاي ايران در مواقع لزوم و يا در فواصل معين مورد تجديد نظر قرار خواهند گرفت و هر گونه پيشنهادي كه براي اصلاح يا تكميل اين استانداردها برسد در هنگام تجديد نظر در كميسيون فني مربوط مورد توجه واقع خواهد شد .

 بنابراين براي مراجعه به استانداردهاي ايران بايد همواره از آخرين چاپ و تجديد نظر آنها استفاده نمود .

 در تهيه اين استاندارد سعي بر آن بوده است كه با توجه به نيازمنديهاي خاص ايران حتي‏المقدور ميان روشهاي معمول در اين كشور و استاندارد و روشهاي متداول در كشورهاي ديگر همآهنگي ايجاد شود .

 لذا با بررسي امكانات و مهارتهاي موجود و اجراي آزمايشهاي لازم استاندارد حاضر با استفاده از منابع زير تهيه گرديد .

 1 ـ اطلاعات مشاور و اعضاي كميسيون مربوطه .

 2 ـ مقررات كارگران وزارت بهداري و بهزيستي

  آئين كار

  مقررات بهداشتي كارگران كارگاههاي توليد مواد غذائي

  1 ـ هدف

 هدف از تدوين اين آئين كار تعيين مقررات بهداشتي كارگران كارگاههاي تهيه مواد غذائي مي‏باشد .

  2 ـ دامنه كاربرد

 اين آئين كار كليه كارگراني را كه به نحوي با توليد مواد غذائي سر و كار دارند در بر مي‏گيرد .

  3 ـ اصطلاحات و تعاريف

 3 ـ 1 ـ مقررات بهداشتي

 مقررات بهداشتي به مجموعه آئين‏هايي گفته مي‏شود كه فرد با رعايت و انجام آنها از ابتلاء به بيماري مصون مي‏ماند و عوامل بيماري زا را اشاعه نمي‏دهد .

 3 ـ 2 ـ مواد غذائي

 در اين آئين كار مواد غذائي به موادي اطلاق مي‏شود كه در كارگاههاي توليدي عملياتي بر روي آنها انجام مي‏شود و براي مصرف آماده مي‏گردد .

  4 ـ رعايت مقررات بهداشتي كارگران

 رعايت مقررات بهداشتي در كارگاههاي توليد مواد غذائي شامل دو مرحله است :

 قبل از بكار گماردن كارگر و در زمان اشتغال به كار .

 4 ـ 1 ـ مقررات بهداشتي قبل از شروع به كار

 4 ـ 1 ـ 1 ـ كارگران بايد از بين افراد سالم انتخاب شوند .

 4 ـ 1 ـ 2 ـ كارگران قبل از شروع به كار بايد داراي گواهي سلامت بر اساس آزمايشات زير باشند :

 ـ مينو گرافي ريه‏ها

 ـ آزمايش خون از نظر بيماري سيفليس

 ـ آزمايش ساير بيماريهاي مقاربتي

 ـ آزمايش از نظر بيماريهاي جلدي قابل انتقال

 ـ آزمايش مدفوع از نظر بيماريهاي انگلي و ميكربي

 ـ آزمايش ترشحات حلق و بيني به خصوص از نظر استرتيوكوك بيماري زا و استافيلوكوك كلايي

 ـ آزمايش تراخم

 4 ـ 1 ـ 3 ـ گواهي انجام آزمايشات فوق بايد توسط مقامات بهداشتي منطقه تأييد شده و هر سال نيز براي اطمينان از سلامت كارگر تجديد شود .

 4 ـ 1 ـ 4 ـ كارگران بايد نسبت به انواع بيماريهاي مسري از قبيل آبله , حصبه , سل و غيره واكسينه شوند و واكسيناسيون آنها پس از سپري شدن مدت اعتبار مربوطه در صورت ضرورت تجديد شود .

 4 ـ 1 ـ 5 ـ براي هر كارگر بايد يك پرونده بهداشتي كه حاوي نتايج آزمايشات مذكور باشد در كارگاه موجود بوده و در طول دوره كار نيز ساير مشخصات بهداشتي مانند نتيجه معايناتي كه بطور دوره‏اي انجام مي‏گيرد و همچنين انواع بيماريهائي كه به آنها دچار مي‏گردد در اين پرونده نگهداري شود .

 4 ـ 2 ـ مقررات بهداشتي كه در زمان اشتغال بايد رعايت شود :

 4-2-1- براي هر كارگر بايد دو دست لباس كار كامل شامل روپوش و شلوار از پارچه سفيد , دستكش , كفش مخصوص , كلاه , عينك , ماسك مخصوص دهان و بيني ( با توجه به نوع كار ) و حوله نو تهيه و اختصاص داده شود .

 4 ـ 2 ـ 2 ـ روپوش و شلوار بايد حداقل يك روز در ميان شسته شود .

 4 ـ 2 ـ 3 ـ براي هر كارگر بايد ظروف غذاخوري , قاشق و چنگال و ليوان اختصاصي در نظر گرفت تا از سرايت بيماريها جلوگيري شود و يا از ظروف يكبار مصرف استفاده كرد .

 4 ـ 2 ـ 4 ـ كارگران قبل از ورود به كارگاه بايد با رعايت كليه نكات بهداشتي كه در زير خواهد آمد لباس كار خود ( روپوش , كلاه , ماسك و ).... را بپوشند و پس از ضد عفوني كردن كفش خود به كارگاه وارد شوند و موظفند كليه لباس كار را در طول مدت كار در كارگاه در برداشته باشند .

 4 ـ 2 ـ 5 ـ كارگران بايد قبل از شروع به كار دستهاي خود را با آب و صابون شسته و پس از پوشيدن دستكش به كار بپردازند .

 4 ـ 2 ـ 6 ـ به منظور رعايت بهداشت كارگران بايد همواره ناخنهاي خود را كوتاه كنند تا از تجمع كثافت در زير آنها جلوگيري شود .

 4 ـ 2 ـ 7 ـ كارگران علاوه بر شستشوي مرتب دستها , به منظور رعايت كامل نظافت بايد پس از اتمام كار حمام گرفته , سر و بدن خود را با آب و صابون بشويند .

 4 ـ 2 ـ 8 ـ كارگران بايد گوش خارجي و لاله گوش خود را با پنبه مرطوب تميز كرده و پنبه را در سطل آشغال سرپوش دار ريخته , گوش خارجي را با دستمال كاغذي خشك كرده , سپس دست خود را با آب و صابون بشويند .

 4 ـ 2 ـ 9 ـ كارگران بايد در شستن دهان خود كه محيط مناسبي براي تكثير ميكربهاست پس از خوردن هر وعده غذا دقت كافي به عمل آورند .

 4 ـ 2 ـ 10 ـ به منظور رعايت و حفظ بهداشت چشم كارگران بايد از خيره شدن به نور خورشيد , نورافكن و ساير منابع قوي نور خودداري كرده , همچنين براي مدت طولاني به كار مشخصي خيره نشده و در موارد ضروري از عينك استفاده كنند .

 4 ـ 2 ـ 11 ـ در كارگاههائي كه مواد غذائي به صورت معلق در هوا وجود دارند , استفاده از ماسك ضروري مي‏باشد .

 4 ـ 2 ـ 12 ـ كارگراني كه با توليد مواد غذائي ارتباط مستقيم دارند ضمن كار نبايد به پول دست بزنند .

 4 ـ 2 ـ 13 ـ كارگران بايد در موقع رفتن به مستراح يا سالن غذاخوري لباس كار خود را در محل مخصوص عوض كنند و پس از خروج از مستراح دستها و ناخنهاي خود را با آب و صابون و مواد ضد عفوني كننده بشويند .

 4 ـ 2 ـ 14 ـ كارگران بايد از ريختن آب دهان و بيني در محيط كار خودداري كرده و اخلاط بيني و سينه را با دستمال كاغذي گرفته در سطل آشغال سرپوش دار بريزند .

 4 ـ 2 ـ 15 ـ كارگران بايد از ريختن مواد زائد خوراكي و غيره كه باعث تجمع پشه و مگس و آلودگي كارگاه مي‏شود خودداري كنند .

 4 ـ 12 ـ 16 در مواردي كه دست كارگران زخم مي‏شود بايد محل زخم حتمأ بوسيله نوار چسب طبي پوشيده شده و سپس با استفاده از دستكش بكار بپردازند .

 4 ـ 2 ـ 17 چون بلند بودن موي سر باعث ريزش مو و آلوده كردن مواد غذائي مي‏شود بنابراين بهتر است كارگران موهاي خود را همواره كوتاه نگهداشته و در موقع كار از كلاه يا روسري استفاده كنند تا از ريختن مو و شوره سر به داخل مواد غذائي جلوگيري شود .

 4 ـ 2 ـ 18 ـ كارگران بايد علاوه بر نظافت شخصي خود مانند حمام گرفتن , نسبت به تعويض مرتب لباس‏ها به خصوص لباس زير , جورابها و غيره مراقبت كامل نمايند .

 4 ـ 2 ـ 19 ـ در هر كارگاه بايد جعبه كمكهاي اوليه حاوي محتويات زير وجود داشته باشد .

 ـ باند استريل و باند طبي .

 ـ چسب زخم .

 ـ مركوركرم و چند نوع مواد ضد عفوني كننده ديگر .

 ـ پنبه .

 ـ پنس .

 ـ قيچي .

 ـ تعدادي قرص مسكن .

 ـ چند نوع پماد زخم و سوختگي .

 ـ انگشتي .

 ـ اگراف .

 4 ـ 2 ـ 20 ـ به منظور امكان استفاده از كمك‏هاي اوليه لازم است يك نفر از كارگران جهت آشنائي با نحوه انجام كمكهاي اوليه مانند تنفس مصنوعي , بستن زخم , مراقبتهاي اوليه شكستگي , سوختگي و غيره در سازمانهاي مربوطه دوره لازم را بگذراند .

 4 ـ 2 ـ 21 ـ كارگران بايد در صورت بروز هر گونه بيماري بلافاصله به پزشك مراجعه و طبق توصيه پزشك معالج تا حصول سلامت كامل از ادامه كار در كارگاه‏هاي توليد مواد غذائي خودداري كنند .

 

 

 

 

ISLAMIC REPUBLIC OF IRAN

 

Institute of Standards and Industrial Research of Iran

 

ISIRI NUMBER

 

2204

 

 

Sanitary regulations for the workers in

Food production work shops

 

 

 

3rd Edition