اصل دهم: مدیریت ریسک واردات مواد اولیه و صادرات محصول نهایی

کد سند: QMS-PRO-PRIN011
مرجع فنی:
ISO 31000:2018 (Risk Management) – ISO/IEC 17065 – ISO 22000 – WOAH Trade Measures – Codex CAC/GL 63 – INSO 8990

تدوین: واحد مدیریت ریسک و ارزیابی انطباق بین‌الملل – شرکت پایش سلامت آسیا
تاریخ اجرا: 1404/07/17
دامنه: واردات خوراک، افزودنی‌ها، دارو و صادرات محصولات گوشتی و فرآورده‌های خام دامی

---

1.  هدف

ایجاد نظامی یکپارچه برای شناسایی، تحلیل، کنترل و پایش ریسک‌های واردات مواد اولیه و صادرات محصولات نهایی به منظور تضمین:

• تداوم زنجیره تأمین،

• سلامت و کیفیت محصولات،

• انطباق قانونی و بهداشتی با مقررات ملی و بین‌المللی،

• جلوگیری از زیان مالی و اعتباری در تجارت بین‌المللی.

---

2.  دامنه کاربرد

این روش بر تمام واحدها و عملیات زنجیره تأمین تحت پوشش گواهی PSA–Type 5 اعمال می‌شود، از جمله:

• واردات ذرت، جو، کنجاله سویا و افزودنی‌های خوراک دام

• واردات داروها و واکسن‌های دام و طیور

• صادرات گوشت مرغ، فرآورده‌های گوشتی و محصولات فراوری‌شده

• عملیات لجستیک، ترخیص، حمل‌ونقل، انبار و کنترل دمای زنجیره سرد

---

3.  تعاریف کلیدی

---

4.  دسته‌بندی ریسک‌ها

---

5.  فرآیند مدیریت ریسک (بر اساس ISO 31000)

---

6.  شاخص ارزیابی ریسک ترکیبی (Integrated Trade Risk Index – ITRI)

$$ITRI=(0.25\times L)+(0.25\times H)+(0.20\times F)+(0.15\times P)+(0.15\times C)$$

---

7.  کنترل ریسک‌ها (نمونه اقدامات)

---

8.  گزارش‌دهی و ارتباطات

• کلیه نتایج در گزارش PSA–REP–RISK–05 ثبت می‌شود.

• شاخص ITRI به‌صورت سالانه در گزارش پایداری زنجیره (Sustainability Report) درج می‌شود.

• در صورت بروز ریسک بحرانی (Critical Event)، گزارش فوری در قالب یک فرم به رئیس طرح ارسال می‌گردد.

---

9.  پیوست‌ها

پیوست A: فرم شناسایی ریسک واردات و صادرات (PSA–FRM–RISK–01)
پیوست B: جدول احتمال–اثر (Risk Matrix)
پیوست C: فرم تحلیل و اولویت‌بندی ریسک (PSA–FRM–RISK–02)
پیوست D: طرح کاهش و کنترل ریسک (PSA–PLN–RISK–04)
پیوست E: جدول شاخص ITRI و ارزیابی نهایی
پیوست F: فرم گزارش رویداد بحرانی (PSA–NC–RISK–01)

---

10. 🧾 اتصال به گواهی محصول Type 5 (CoC)

در گواهی محصول ساوانا (PSA–CoC–T5–SVN–2025) درج می‌شود:

“This product chain is compliant with PSA–PRO–RISK–TRADE–12, covering risk management for import of raw materials and export of final poultry products under a 100% insurance coverage scheme.”

 پوشش بیمه کامل (۱۰۰٪) برای تمام مراحل زنجیره حمل، واردات و صادرات در همکاری با صندوق بیمه کشاورزی و بیمه ایران برقرار است.

---

پیوست A: فرم شناسایی ریسک واردات و صادرات

کد ریسک,                       شرح ریسک,                     دسته‌بندی ریسک,                        منبع ریسک
RISK-001,              تأخیر در تأمین مواد اولیه,                      عملیاتی,                        مشکلات لجستیکی
RISK-002,                   تغییرات نرخ ارز,                               مالی,                                  نوسانات بازار
RISK-003,                  مشکلات گمرکی,                           قانونی,                                تغییرات قوانین

---

پیوست B: جدول احتمال–اثر (Risk Matrix)

جدول احتمال–اثر:

احتمال / اثر,                                 بسیار پایین,                          پایین,                           متوسط,                        بالا,                              بسیار بالا
بسیار بالا                                            ,زرد                                ,زرد,                              قرمز,                         قرمز,                                  قرمز
بالا,                                                  سبز,                                زرد,                                 زرد,                          قرمز,                                  قرمز
متوسط,                                          سبز,                                سبز,                              زرد,                             زرد,                                   قرمز
پایین,                                              سبز,                                سبز,                             سبز,                            زرد,                                    زرد
بسیار پایین                                     ,سبز,                               سبز,                              سبز,                           سبز,                                  زرد

• رنگ قرمز: ریسک بالا
• رنگ زرد: ریسک متوسط
• رنگ سبز: ریسک پایین

---

پیوست C: فرم تحلیل و اولویت‌بندی ریسک

جدول تحلیل و اولویت‌بندی ریسک:

کد ریسک,                                          شرح ریسک,                                   احتمال,                      اثر,                                      امتیاز ریسک,                                 اولویت
RISK-001,                                          تأخیر در تأمین,                                     بالا,                    متوسط,                                        6                                                ,2
RISK-002,                                        تغییرات نرخ ارز,                               بسیار بالا,                     بالا,                                         8                                                  ,1
RISK-003,                                       مشکلات گمرکی,                             متوسط,                      بالا,                                          5                                                  ,3

توضیحات: امتیاز ریسک = احتمال × اثر (از جدول احتمال–اثر). اولویت بر اساس امتیاز ریسک تعیین می‌شود.

---

پیوست D: طرح کاهش و کنترل ریسک

جدول طرح کاهش و کنترل ریسک:

کد ریسک,                              شرح ریسک,                                  اقدام کاهش,                               مسئول,                    زمان‌بندی
RISK-001,                             تأخیر در تأمین,                       قرارداد با تأمین‌کنندگان متعدد,           مدیر لجستیک                   ,1 ماه
RISK-002,                            تغییرات نرخ ارز,              استفاده از ابزارهای پوشش ریسک,              مدیر مالی                   ,2 هفته
RISK-003,                         مشکلات گمرکی,                           مشاوره حقوقی,                          تیم حقوقی                    ,3 هفته

توضیحات: اقدامات کاهش باید به‌صورت دوره‌ای بازبینی شوند.

---

پیوست E: جدول شاخص ITRI و ارزیابی نهایی

جدول شاخص ITRI و ارزیابی نهایی:

کد ریسک,                                         شرح ریسک,                                       شاخص ITRI,                               وضعیت                 ,ارزیابی نهایی                ,اقدام پیشنهادی
RISK-001,                                       تأخیر در تأمین,                                             0.6,                                   تحت کنترل,                     قابل قبول,                    ادامه نظارت
RISK-002,                                      تغییرات نرخ ارز                                              ,0.8 ,                               نیاز به اقدام                  ,نیازمند بازبینی           ,اجرای سریع اقدامات
RISK-003,                                   مشکلات گمرکی                                             ,0.5,                                  تحت کنترل,                     قابل قبول,                        ادامه نظارت

توضیحات: شاخص ITRI بر اساس تحلیل ریسک و اقدامات کنترلی محاسبه می‌شود.

---

پیوست F: فرم گزارش رویداد بحرانی

جدول گزارش رویداد بحرانی:

کد رویداد,                                       شرح رویداد,                                        تاریخ وقوع,                                      تأثیر,                        اقدام فوری انجام‌شده                  ,مسئول پیگیری
EVENT-001,                              تأخیر در ترخیص گمرکی,                           1404/07/25,                              توقف تولید,               هماهنگی با مقامات گمرکی                ,مدیر گمرک
EVENT-002,                              افزایش ناگهانی نرخ ارز                            ,1404/07/28,                         افزایش هزینه‌ها             ,استفاده از قراردادهای آتی,                 مدیر مالی

توضیحات اضافی: لطفاً جزئیات بیشتر در مورد رویداد و اقدامات انجام‌شده را در این بخش وارد کنید.

---