✅ روش اجرایی ارزیابی انطباق انواع باتری
بر اساس استاندارد ملی ایران: ISIRI 120
(با ارجاع به الزامات بین‌المللی IEC)
کد مدرک: PSA/CAS/ELECTRICAL/BATTERY/ISIRI-120
شماره ویرایش: 1
تاریخ اجرا: 1404/01/20
تهیه‌کننده: دکتر علیرضا مسعودنیا
1. هدف
تعیین روش ارزیابی کیفی و ایمنی انواع باتری‌ها با هدف اطمینان از انطباق عملکردی، دوام، و ایمنی الکتریکی و شیمیایی مطابق الزامات استاندارد ملی ISIRI 120.
2. دامنه کاربرد
این روش شامل گروه‌های زیر از باتری‌ها می‌باشد:
-
باتری‌های خشک (روی-کربن، آلکالاین)
-
باتری‌های اسیدی (سربی اسیدی، ماشین، UPS)
-
باتری‌های قابل شارژ (نیکل-کادمیوم، نیکل-متال هیدرید، لیتیوم یون)
-
باتری‌های صنعتی و نیروگاهی (Stationary batteries)
-
ولتاژهای پایین (1.2 تا 12 ولت) و متوسط (تا 48 ولت)
3. مستندات مرجع
| استاندارد | عنوان |
|---|---|
| ISIRI 120 | انواع باتری – مشخصات عمومی و الزامات پایه |
| IEC 60086 | باتری‌های اولیه – الزامات عملکرد و ایمنی |
| IEC 60896 | باتری‌های سرب-اسیدی – ثابت و UPS |
| IEC 62133 | ایمنی باتری‌های قابل شارژ قابل‌حمل |
| ISO/IEC 17025 / 17065 | ارزیابی انطباق و آزمونگاه‌ها |
| دستورالعمل حمل‌ونقل UN38.3 / IATA | حمل ایمن باتری‌ها |
4. مراحل ارزیابی انطباق
4-1. بررسی مستندات فنی
-
مشخصات فنی: نوع باتری، ظرفیت (Ah یا mAh)، ولتاژ، نوع الکترولیت
-
ابعاد، وزن، نوع سر باتری، دمای عملکرد
-
نمودار تخلیه، نمودار شارژ
-
اطلاعات ایمنی، نحوه دفع، علائم هشدار
4-2. نمونه‌برداری
-
نمونه‌برداری تصادفی از هر نوع باتری (مثلاً AA، C، باتری ماشین، لیتیومی 18650، UPS 12V)
-
حداقل 3 عدد برای آزمون‌های الکتریکی، 1 عدد برای آزمون تخریب
5. آزمون‌های الزامی مطابق ISIRI 120 / IEC
| دسته آزمون | آزمون | شرح |
|---|---|---|
| الکتریکی | ظرفیت واقعی (Ah/mAh) | مقایسه با مقدار اسمی |
| ولتاژ اولیه و نهایی | اندازه‌گیری دقیق | |
| سیکل شارژ/دشارژ (باتری شارژی) | ≥ 80% حفظ ظرفیت تا 300 چرخه | |
| ایمنی | تست اتصال کوتاه | بدون انفجار یا آتش |
| تست افزایش دما در دشارژ | عدم نشتی، انفجار یا ترک | |
| تست سوراخ شدن (باتری لیتیومی) | بررسی کنترل حرارتی | |
| مکانیکی | آزمون افت از ارتفاع 1 متر | بدون ترک یا نشت |
| شیمیایی / برچسب | بررسی ترکیبات، هشدارها، بازیافت | الزامات زیست‌محیطی |
6. معیار پذیرش
-
ظرفیت اندازه‌گیری‌شده ≥ 90% ظرفیت اسمی
-
ولتاژ اولیه و نهایی در محدوده مجاز
-
رفتار ایمن در اتصال کوتاه یا شوک مکانیکی
-
چاپ برچسب کامل شامل: ولتاژ، ظرفیت، نوع، نماد بازیافت، هشدارهای ایمنی
-
الزامات حمل ایمن (در صورت صادرات)
7. الزامات برچسب‌گذاری (طبق ISIRI 120 + IEC)
| مورد | الزام |
|---|---|
| نوع باتری | مانند: AA, 18650, VRLA |
| ولتاژ اسمی | مانند: 1.5V، 3.7V، 12V |
| ظرفیت | مثلاً: 2000 mAh |
| نوع شیمیایی | مانند: Li-ion, NiMH, Pb |
| علائم هشدار | بازیافت، عدم سوزاندن، قطبیت |
| استاندارد مرجع | ISIRI 120 / IEC |
8. صدور گواهی انطباق
در صورت موفقیت در آزمون‌ها، گواهی انطباق برای هر مدل باتری صادر شده و در سامانه PSA CAS ثبت می‌شود. اعتبار گواهی معمولاً 1 ساله و قابل تمدید پس از ارزیابی دوره‌ای است.
9. پیوست‌ها
📎 پیوست 1 – جدول نتایج آزمون باتری قلمی 1.5V – نوع آلکالاین
| آزمون | مقدار | حد مجاز | نتیجه |
|---|---|---|---|
| ولتاژ اولیه | 1.61 V | ≥ 1.5 V | ✅ |
| ظرفیت | 2950 mAh | ≥ 2700 mAh | ✅ |
| تست اتصال کوتاه | بدون آتش | ایمن | ✅ |
| تست سقوط | بدون نشت یا شکست | الزامی | ✅ |
📎 پیوست 2 – نمونه گواهی انطباق
CERTIFICATE OF CONFORMITY
Certificate No: PSA-CAS-BATT-2025-328
Product: Alkaline Battery AA – 1.5V
Capacity: 2950 mAh
Standard: ISIRI 120 / IEC 60086
Manufacturer: [نام تولیدکننده]
Issued by: Payesh Salamat Asia