نسخه الکترونیکی این سند اخرین نسخه آن است و مسئولیت کنترل نسخه چاپی با این سند بر عهده خواننده آن می باشد. تمامی حقوق معنوی و مادی این مدرک متعلق به شرکت پایش سلامت اسیا  می باشد. و هر گونه کپی برداری از ان پیگرد قانونی دارد.
تعیین  ارزیابی انطباق		رویکرد:نمونه برداری	CAS/0/1/1/4/12	شماره سند
رنگ سفید اسناد / قرمز فرمهای دریافتی/ ابی فرمهای ارسالی			راهنمای دکمه های انتهایی صفحه
تاریخ	تایید	بازنگری	نویسنده	شماره
شهریور ۱۴۰۲	هیات مدیره	دکتر شیدا بزمی	دکترعلیرضامسعودنیا	۱

دستورالعمل نمونه‌برداری از مواد پتروشیمی

کد سند: PSA-INSP-PETRO-001
نسخه: ۱ | تاریخ اجرا: ۱۴۰۴/۰۱/۱۵
تهیه‌کننده: دکتر علیرضا مسعودنیا

۱. هدف

تضمین یکنواختی، صحت و قابلیت اعتماد نمونه‌های اخذشده از محصولات پتروشیمی (مایعات، جامدات، گازها) جهت آزمون‌های کیفیت، انطباق با استاندارد، گواهی صادرات، گواهی مصرف صنعتی یا ایمنی است.

۲. دامنه کاربرد

این دستورالعمل برای انواع محصولات پتروشیمی شامل بنزن، تولوئن، استایرن، پلیمرها، پارافین‌ها، پلی‌اتیلن، پلی‌پروپیلن، رزین‌ها، نفتا، بوتان، پروپان و گازهای فشرده کاربرد دارد.

۳. مراجع استاندارد

• ISO 3170: Petroleum liquids – Manual sampling

• ISO 3171: Petroleum – Automatic pipeline sampling

• ISIRI 3170، 1423، 4902، 19495

• API Manual of Petroleum Measurement Standards – Chapter 8

• استاندارد ASTM D4057 (روش نمونه‌برداری از فرآورده‌های نفتی)

۴. مسئولیت‌ها

۵. شرایط ایمنی

• استفاده از PPE (ماسک، عینک، دستکش مقاوم، لباس ضد حریق)

• ممنوعیت استعمال دخانیات

• تهویه مناسب محل و دسترسی به دوش اضطراری

• استفاده از ظروف مقاوم به خوردگی و نشتی

۶. روش نمونه‌برداری

۶.۱ مایعات پتروشیمی (مثل نفتا، تولوئن، استایرن)

• مکان نمونه‌گیری: بالای مخزن، میانه، پایین و شیر خروجی

• تجهیزات: شیر نمونه‌برداری، ظرف شیشه‌ای یا HDPE با درب پلمپ‌شونده

• حجم پیشنهادی: حداقل ۱ لیتر

• دما و ویسکوزیته: ثبت شود

۶.۲ مواد جامد (گرانول‌ها، پودرهای پتروشیمی)

• مکان نمونه‌گیری: ۵ نقطه تصادفی از کیسه‌ها یا سیلو

• حجم پیشنهادی: حداقل ۵۰۰ گرم

• شرایط نگهداری: جلوگیری از جذب رطوبت و آلودگی

۶.۳ گازها (پروپان، بوتان و…):

• تجهیزات: سیلندر نمونه‌برداری گاز، گیج فشار، دماسنج

• فشار و دما: ثبت همزمان الزامی

• حجم پیشنهادی: حداقل ۵۰۰ میلی‌لیتر تا ۲ لیتر بر حسب کاربرد

۷. برچسب‌گذاری و حمل

• استفاده از تگ مقاوم با اطلاعات: نوع محصول، تاریخ، محل نمونه‌گیری، دما، فشار، اسم نمونه‌بردار

• مهر و موم کردن درب ظرف نمونه

• حمل در محفظه ایزوله و مقاوم به ضربه

۸. فرم‌های مرتبط

🔹 فرم PSA-PETRO-T01 – ثبت نمونه‌برداری مواد مایع پتروشیمی

🔹 فرم PSA-PETRO-T02 – ثبت نمونه‌برداری مواد جامد پتروشیمی

🔹 فرم PSA-PETRO-T03 – ثبت نمونه‌برداری گاز پتروشیمی

۹. نگهداری سوابق

• کلیه فرم‌های بالا باید در سیستم مدیریت کیفیت (QMS) شرکت در پوشه پروژه ثبت شده و در سرور امن نگهداری شوند.

• نسخه پشتیبان دیجیتال با فرمت PDF یا XML نیز ذخیره گردد.

  – فرم ثبت نمونه‌برداری مواد مایع پتروشیمی

  کد فرم: PSA-F-PETRO-LIQ-001
  عنوان: فرم ثبت اطلاعات نمونه‌برداری مایعات پتروشیمی
  نسخه: ۱
  تاریخ اجرا: ۱۴۰۴/۰۱/۱۵
  استفاده‌کننده: بازرس نمونه‌بردار
  مستند مرجع: دستورالعمل PSA-INSP-PETRO-001

  ردیف	عنوان	مقدار
  ۱	نام پروژه	……………………………………
  ۲	تاریخ نمونه‌برداری	……… / ……… / ۱۴۰…
  ۳	نام شرکت تولیدکننده	……………………………………
  ۴	نوع ماده (مثلاً نفتا، استایرن…)	……………………………………
  ۵	شماره مخزن یا خط لوله	……………………………………
  ۶	نقاط برداشت نمونه	☐ بالا ☐ میانه ☐ پایین ☐ خروجی
  ۷	حجم نمونه اخذ شده	……… لیتر
  ۸	دمای فرآورده هنگام نمونه‌برداری	……… درجه سانتی‌گراد
  ۹	ویژگی ظاهری	☐ شفاف ☐ کدر ☐ رنگ غیرمعمول
  ۱۰	نوع ظرف نمونه‌برداری	☐ شیشه ☐ HDPE ☐ فلزی
  ۱۱	وضعیت مهر و موم ظرف	☐ سالم ☐ آسیب‌دیده
  ۱۲	نام و امضای نمونه‌بردار	……………………………………
  ۱۳	نام و امضای ناظر (در صورت حضور)	……………………………………

  ---

  📎 پیوست ۲ – فرم ثبت نمونه‌برداری مواد جامد پتروشیمی (گرانول، پودر)

  کد فرم: PSA-F-PETRO-SOL-002
  عنوان: فرم نمونه‌برداری از جامدات پتروشیمی
  نسخه: ۱
  تاریخ اجرا: ۱۴۰۴/۰۱/۱۵

  ردیف	عنوان	مقدار
  ۱	نام پروژه	……………………………………
  ۲	تاریخ نمونه‌برداری	……… / ……… / ۱۴۰…
  ۳	نوع محصول	☐ پلی‌اتیلن ☐ پلی‌پروپیلن ☐ رزین ☐ سایر: ………
  ۴	نوع بسته‌بندی	☐ کیسه ☐ فله ☐ بشکه
  ۵	تعداد نقاط نمونه‌برداری	……… نقطه
  ۶	وزن کل نمونه	……… گرم
  ۷	روش همگن‌سازی نمونه	☐ دستی ☐ مکانیزه
  ۸	وضعیت ظاهری	☐ یکنواخت ☐ آلودگی دارد ☐ رطوبت بالا
  ۹	دمای محیط	……… درجه سانتی‌گراد
  ۱۰	تجهیزات استفاده‌شده	……………………………………
  ۱۱	نام و امضای نمونه‌بردار	……………………………………
  ۱۲	نام و امضای مدیر فنی (در صورت نیاز)	……………………………………

  ---

  📎 پیوست ۳ – فرم ثبت نمونه‌برداری از گازهای پتروشیمی

  کد فرم: PSA-F-PETRO-GAS-003
  عنوان: فرم نمونه‌برداری از گازهای فشرده یا مایع‌شده پتروشیمی
  نسخه: ۱
  تاریخ اجرا: ۱۴۰۴/۰۱/۱۵

  ردیف	عنوان	مقدار
  ۱	نام پروژه	……………………………………
  ۲	تاریخ نمونه‌برداری	……… / ……… / ۱۴۰…
  ۳	نوع گاز	☐ پروپان ☐ بوتان ☐ LPG ☐ سایر: ………
  ۴	شماره سیلندر نمونه‌برداری	……………………………………
  ۵	حجم گاز اخذ شده	……… لیتر
  ۶	فشار هنگام نمونه‌برداری	……… بار
  ۷	دمای نمونه	……… درجه سانتی‌گراد
  ۸	تجهیزات استفاده‌شده	☐ سیلندر فولادی ☐ استیل ضدزنگ
  ۹	وجود نشتی یا خطر	☐ وجود دارد ☐ وجود ندارد
  ۱۰	اقدامات ایمنی رعایت‌شده	……………………………………
  ۱۱	نام و امضای نمونه‌بردار	……………………………………
  ۱۲	امضای مسئول ایمنی (در صورت نیاز)	…………………………………… دستورالعمل نمونه‌برداری از مواد نفتی کد سند: PSA-INSP-OIL-001 نسخه: 1 تاریخ اجرا: ۱۴۰۴/۰۱/۱۵ تدوین‌کننده: دکتر علیرضا مسعودنیا مرجع: ISO 3170 / ISO 5555 / ASTM D4057 1. هدف تدوین رویه‌ای استاندارد برای انجام نمونه‌برداری از نفت خام و فرآورده‌های نفتی (بنزین، گازوئیل، نفت سفید، نفت کوره، روغن‌های سنگین و سبک و…) جهت انجام آزمون‌های فیزیکی و شیمیایی. 2. دامنه کاربرد این دستورالعمل در تمامی عملیات نمونه‌برداری از مخازن، کشتی‌ها، خطوط انتقال، واگن‌ها و تانکرهای زمینی که حاوی فرآورده‌های نفتی هستند قابل اجراست. 3. تعاریف نمونه مرکب (Composite Sample): ترکیبی از چند نقطه یا لایه (بالا، میانه، پایین) نمونه فوری (Spot Sample): فقط از یک لایه خاص گرفته می‌شود نمونه انتقالی (All-Level Sample): از همه لایه‌ها به نسبت مساوی 4. مسئولیت‌ها بازرس نمونه‌بردار: انجام عملیات نمونه‌برداری طبق پروتکل مدیر فنی: تأیید ظروف، مهر و موم، و زنجیره انتقال مسئول ایمنی: نظارت بر رعایت موارد ایمنی حین نمونه‌برداری 5. الزامات ایمنی استفاده از لباس ضدحریق، دستکش مقاوم، کلاه ایمنی و عینک محافظ استفاده از ظروف ضد اشتعال و ضد نشت نمونه‌برداری فقط در شرایط ایمن (دمای مجاز، عدم نشت گاز و بخار) مجاز است 6. مراحل نمونه‌برداری 6.1 بازبینی و ثبت مشخصات تاریخ و ساعت نمونه‌برداری نوع فرآورده و نام شرکت شماره مخزن، شماره کشتی یا خط لوله 6.2 آماده‌سازی ظروف نمونه تمیز، خشک، بدون آلودگی دارای برچسب با شماره یکتا مهر و موم با شماره منحصربه‌فرد 6.3 روش‌های نمونه‌برداری نمونه‌برداری دستی: از طریق بازوی نمونه‌بردار نمونه‌برداری خودکار: از طریق دستگاه‌های inline 6.4 تکمیل فرم‌ها و انتقال تکمیل فرم رسمی نمونه‌برداری ارسال نمونه به آزمایشگاه همراه با فرم زنجیره انتقال 📎 پیوست – فرم‌ها 📄 فرم شماره ۱: ثبت اطلاعات نمونه‌برداری مواد نفتی (مایع) کد فرم: PSA-F-OIL-LIQ-001 نسخه: ۱ ردیف عنوان مقدار ۱ تاریخ و ساعت نمونه‌برداری ………………… ۲ نام محصول نفتی ☐ بنزین ☐ گازوئیل ☐ نفت سفید ☐ نفت کوره ☐ سایر: … ۳ محل برداشت ☐ مخزن ☐ کشتی ☐ خط لوله ☐ تانکر ۴ نوع نمونه ☐ فوری ☐ مرکب ☐ انتقالی ۵ مشخصات مخزن (شماره و ظرفیت) ………………… ۶ دمای فرآورده ………°C ۷ حجم نمونه اخذ شده ……… لیتر ۸ نوع ظرف نمونه ☐ شیشه ☐ فلزی ☐ پلاستیکی مخصوص ۹ شماره مهر و موم ………………… ۱۰ نام و امضای بازرس ………………… ۱۱ تأیید مدیر فنی ………………… 📄 فرم شماره ۲: زنجیره انتقال نمونه‌ها (Chain of Custody) کد فرم: PSA-F-OIL-CHAIN-002 نسخه: ۱ ردیف شرح امضاء / مهر ۱ دریافت نمونه توسط بازرس ………………… ۲ تحویل به آزمایشگاه ………………… ۳ مسئول آزمایشگاه ………………… ۴ تاریخ انجام آزمون ………………… ۵ گزارش نهایی به کارفرما ………………… 📄 فرم شماره ۳: چک‌لیست ایمنی نمونه‌برداری نفتی کد فرم: PSA-F-OIL-SAFE-003 نسخه: ۱ چک آیتم وضعیت ✅ PPE کامل استفاده شده ☐ بله ☐ خیر ✅ گازسنج بررسی شده ☐ بله ☐ خیر ✅ ظروف مهر و موم شده ☐ بله ☐ خیر ✅ نشت یا خطر مشاهده نشد ☐ بله ☐ خیر