برای اجرای بازرسی محصولات پتروشیمی، باید به مراحل زیر توجه کرد:
1. بررسی مستندات: در این مرحله باید مستندات مربوط به محصولات پتروشیمی شناسایی شوند و بررسی شوند. این مستندات میتواند شامل گواهینامهها، نقشهها، فهرست مواد مصرفی، روشهای تست و آزمون و غیره باشد.
2. بررسی محل تولید: در این مرحله باید محل تولید محصولات پتروشیمی بررسی شود. بررسی شرایط بهداشتی، ایمنی و محیط زیستی در محل تولید محصولات بسیار مهم است. همچنین باید تجهیزات و دستگاههای مورد استفاده در فرایند تولید بررسی شود.
3. نمونهبرداری: در این مرحله نمونههایی از محصولات پتروشیمی برداشته میشود. این نمونهها برای انجام آزمونهای شیمیایی، فیزیکی و مکانیکی به آزمایشگاه ارسال میشوند.
4. آزمونها: پس از برداشت نمونهها، باید آنها جهت انجام آزمونهای مختلف به آزمایشگاه ارسال شوند. آزمونهای شیمیایی مانند آنالیز شیمیایی، آزمونهای فیزیکی مانند آزمون تحمل فشار و آزمونهای مکانیکی مانند آزمون کشش و خمش میتواند انجام شود.
5. تجزیه و تحلیل نتایج آزمونها: پس از انجام آزمونها، نتایج باید تجزیه و تحلیل شوند. در این مرحله باید با استفاده از استانداردهای مربوط به محصولات پتروشیمی، نتیجه بررسی نمونهها با آنها مقایسه شود.
6. ارزیابی کیفیت: پس از تجزیه و تحلیل نتایج آزمونها، باید کیفیت محصولات پتروشیمی ارزیابی شود. در صورتی که نتایج با استانداردهای مربوط به کیفیت محصولات پتروشیمی سازگار نباشد، باید مشکلات مورد نظر شناسایی شوند و برای رفع آنها تلاش شود.
انواع مواد پتروشیمی
1. پلیمرها: پلیمرها مانند پلیاتیلن، پلیپروپیلن، پلیاستایرن، پلیوینیل کلراید، پلیستایرن و غیره که به عنوان مواد اولیه در تولید انواع لولهها، لوازم خانگی، بستهبندی و اشیاء پلاستیکی مورد استفاده قرار میگیرند.
2. کودها: کودها مانند نیتروژنها، فسفاتها و پتاسیمها که برای تقویت خاک و افزایش عملکرد محصولات کشاورزی استفاده میشوند.
3. رنگها: رنگها مانند رنگهای پلیاستر، رنگهای اکریلیک و رنگهای پلیاتیلنی که برای رنگآمیزی و ایجاد زیبایی در محصولات مختلف مورد استفاده قرار میگیرند.
4. پلیالکلها: پلیالکلها مانند گلیسرین، پروپیلن گلیکول و اتیلن گلیکول که به عنوان مواد اولیه در تولید کیفیتبخشها، عوامل مرطوبکننده و افزایش ویسکوزیته مواد مختلف استفاده میشوند.
5. صنایع پتروشیمی دیگر: صنایع پتروشیمی شامل انواع مواد شیمیایی مانند آمونیاک، متانول، اتیلن گلیکول، فتالیک آنهیدرید، تولوئن و غیره است که به عنوان مواد اولیه در تولید انواع محصولات مانند لاستیک، پلاستیک، علائم رانندگی، فرآوردههای دارویی و غیره استفاده میشوند.
تجهیزات بازرسی مواد پتروشیمی شامل انواع دستگاهها و تجهیزاتی است که برای ارزیابی کیفیت و مشخصات فیزیکی و شیمیایی مواد پتروشیمی استفاده میشوند. برخی از این تجهیزات به شرح زیر میباشند:
1. دستگاههای آنالیز شیمیایی: این دستگاهها برای تحلیل شیمیایی مواد پتروشیمی مانند آنالیزرهای گاز، آنالیزرهای مایعات، آنالیزرهای جامدات و غیره استفاده میشوند.
2. دستگاههای آزمایش فیزیکی: این دستگاهها شامل دستگاههای تست مکانیکی، دستگاههای تست حرارتی، دستگاههای تست رطوبت، دستگاههای تست کشش و غیره هستند.
3. میکروسکوپها: این دستگاهها برای بررسی و تحلیل ساختار و ترکیب مواد پتروشیمی به کار میروند. نمونههای مختلف مانند فیبرها، پلیمرها، رزینها و غیره با استفاده از میکروسکوپهای نوری و الکترونی بررسی میشوند.
4. دستگاههای سنجش و کنترل: این دستگاهها شامل انواع سنسورها، ترانسمیترها، کنترلرها، ترموکوپلها و غیره هستند که برای پایش و کنترل فرآیندهای تولید مواد پتروشیمی مورد استفاده قرار میگیرند.
5. دستگاههای تصویربرداری: این دستگاهها شامل دستگاههای رادیوگرافی، پرتونگاری، تصویربرداری مغناطیسی و غیره هستند که برای تصویربرداری لولههای پتروشیمی، مخازن، ماشین آلات و قطعات مورد استفاده قرار میگیرند.
، در زیر چند نمونه از استانداردهای مورد استفاده در بازرسی محصولات پتروشیمی را برایتان ذکر میکنم:
1. استاندارد API 510: این استاندارد برای بازرسی و تعمیرات تجهیزات فشار قوی مانند مخازن، لولهها، شیرآلات و غیره در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی استفاده میشود.
2. استاندارد API 570: این استاندارد برای بازرسی و تعمیرات لولههای انتقال نفت، گاز و پتروشیمی استفاده میشود.
3. استاندارد API 653: این استاندارد برای بازرسی و تعمیرات مخازن فوقالعاده بزرگ و دیوارههای دوجداره فلزی که برای ذخیره سازی مایعاتی مانند نفت، گاز و شیمیاییها استفاده میشود، به کار میرود.
4. استاندارد ASME Section VIII: این استاندارد برای طراحی و ساخت مخازن و تجهیزات فشار قوی مانند کورههای صنعتی، برجهای جذب و غیره استفاده میشود.
5. استاندارد ASTM E165: این استاندارد برای بازرسی غیرمخرب مانند رادیوگرافی و اولتراسونیک در تجهیزات فشار قوی و لولهها استفاده میشود.
6. استاندارد ASTM D638: این استاندارد برای تعیین خواص مکانیکی مواد پلیمری مورد استفاده در تولید لولههای پلیمری است.
لازم به ذکر است که بسته به نوع محصول و تجهیزات مورد بررسی، استانداردهای مورد استفاده ممکن است متفاوت باشد و باید با توجه به هر مورد به صورت جداگانه تعیین شود.
- استاندارد ملی ایران (ISIRI): محصولات پتروشیمی در ایران ممکن است بر اساس استانداردهای ملی ایران تولید و بازرسی شوند. مثلاً ISIRI 75xx درباره آمونیاک و ایزوسیاناتها و ISIRI 8190 درباره پلاستیکهای پتروشیمی قابل ذکر هستند.
- استانداردهای مرتبط با پلاستیک: برای محصولات پلاستیکی ممکن است از استانداردهای مخصوصی مثل استانداردهای ملی ایران یا استانداردهای معتبر بینالمللی مانند استانداردهای ASTM (American Society for Testing and Materials)، ISO (International Organization for Standardization) و EN (European Norm) استفاده شود.
- استانداردهای مرتبط با مواد شیمیایی: محصولات پتروشیمی ممکن است از طریق استانداردهای مرتبط با مواد شیمیایی مانند استانداردهای تولید، نگهداری و حمل و نقل مواد شیمیایی مشخص شوند.
برای بهروزرسانی دقیقتر در مورد استانداردهای محصولات پتروشیمی در ایران، به سازمانها و مؤسسات مرتبط با صنعت پتروشیمی در ایران مراجعه کنید. همچنین میتوانید به سایت استانداردهای ملی ایران یا سازمان استانداردهای ملی ایران (ISIRI) مراجعه کنید تا اطلاعات بیشتری راجع به استانداردهای مرتبط با محصولات پتروشیمی کشور بدست آورید.