روش اجرایی ارزیابی کارخانه خوراک دام جهت استفاده از مواد ممنوعه

نویسنده: دکتر علیرضا مسعودنیا

تاریخ نگارش: 1 آوریل 2025

ادیت: اول

1. هدف

این روش اجرایی به‌منظور ارزیابی و نظارت بر استفاده از مواد ممنوعه در تولید خوراک دام در کارخانه‌های خوراک دام طراحی شده است. هدف این است که از به‌کارگیری مواد ممنوعه طبق لیست استاندارد GMP+ و TS1.4 Forbidden Products and Fuels جلوگیری شود و اطمینان حاصل گردد که تمامی مواد اولیه و افزودنی‌ها مطابق با الزامات ایمنی خوراک دام باشند.

2. دامنه

این روش اجرایی برای تمامی کارخانه‌های تولید خوراک دام تحت نظارت شرکت پایش سلامت آسیا که نیاز به ارزیابی مواد اولیه خوراک دام و سوخت‌های ممنوعه دارند، قابل اجراست. این ارزیابی به‌منظور اطمینان از عدم استفاده از محصولات ممنوعه در خوراک دام و رعایت مقررات ایمنی خوراک دام انجام می‌شود.

3. مراجع قانونی

این روش اجرایی بر اساس استاندارد TS1.4 Forbidden Products and Fuels و Regulation (EC) no. 999/2001 طراحی شده است که شامل الزامات زیر می‌باشد:

• ممنوعیت استفاده از پروتئین‌های حیوانی: مطابق با قوانین اتحادیه اروپا، استفاده از پروتئین‌های حیوانی از بدن یا اجزای بدن همان گونه‌های حیوانی، به‌ویژه در خوراک دام، ممنوع است.

• ممنوعیت استفاده از چربی‌های حیوانی: چربی‌های حاصل از مواد دسته 1 و 2 (طبق قوانین اتحادیه اروپا) برای استفاده در خوراک دام، محصولات آرایشی و دارویی ممنوع هستند.

• ممنوعیت استفاده از روغن‌های بازیافتی: روغن‌های استفاده‌شده از رستوران‌ها، صنایع غذایی و آشپزخانه‌ها (زباله‌های آشپزخانه) نمی‌توانند در خوراک دام استفاده شوند.

• ممنوعیت استفاده از محصولات حاصل از فرآوری ضایعات: محصولات به‌دست‌آمده از فرآوری ضایعات شهری، صنعتی و فاضلاب‌های تصفیه‌شده برای استفاده در خوراک دام ممنوع هستند.

4. مراحل اجرایی ارزیابی مواد ممنوعه

4.1 شناسایی و مستندسازی مواد اولیه

• شناسایی تأمین‌کنندگان: تمامی تأمین‌کنندگان مواد اولیه باید تأیید کنند که هیچ‌کدام از محصولاتشان حاوی مواد ممنوعه نیست.

• مستندسازی منابع: اطلاعات دقیق در مورد منشاء هر ماده اولیه باید مستند شود، از جمله نام تأمین‌کننده، نوع محصول، گواهینامه‌های مربوطه و تاریخ خرید.

4.2 ارزیابی مواد اولیه و افزودنی‌ها

• بررسی انطباق با الزامات: تمامی مواد اولیه باید برای انطباق با قوانین و مقررات استانداردهای GMP+ و TS1.4 ارزیابی شوند.

• آزمایش‌ها: هر ماده اولیه باید تحت آزمایش‌های خاص برای شناسایی آلاینده‌ها، از جمله دایوکسین‌ها، آفت‌کش‌ها، فلزات سنگین و سایر مواد ممنوعه قرار گیرد.

• گزارش آزمایشات: نتایج آزمایشات باید مستند و برای هر محصول ثبت شوند.

4.3 ارزیابی سوخت‌ها و فرآیندهای خشک‌سازی

• ممنوعیت سوخت‌های ممنوعه: سوخت‌هایی مانند روغن‌های روان‌کننده، روغن‌های موتور، و روغن‌های هیدرولیک که برای فرآیندهای خشک‌سازی مستقیم استفاده می‌شوند، طبق قوانین TS1.4 ممنوع هستند.

• ارزیابی سوخت‌ها: تمامی سوخت‌های استفاده‌شده در فرآیندهای خشک‌سازی باید ارزیابی شوند تا از استفاده از سوخت‌های ممنوعه جلوگیری شود.

• گزارش سوخت‌ها: تمامی سوخت‌های مورد استفاده باید مستند شده و شامل اطلاعات مربوط به گواهینامه‌های تأمین‌کنندگان و نتایج آزمایش‌ها باشند.

4.4 آموزش و آگاهی‌دهی

• آموزش کارکنان: تمامی کارکنان کارخانه باید از خطرات ناشی از استفاده از مواد ممنوعه و الزامات ایمنی خوراک دام آگاه شوند.

• آموزش تأمین‌کنندگان: تأمین‌کنندگان نیز باید از الزامات مربوط به مواد اولیه و سوخت‌های مجاز آگاهی پیدا کنند و موظف به رعایت آنها باشند.

5. فرم‌ها و مستندات

فرم 1: فرم ارزیابی تأمین‌کنندگان مواد اولیه

فرم 2: فرم بررسی سوخت‌های مورد استفاده

فرم 3: فرم مستندسازی مواد ممنوعه در خوراک دام