روش اجرایی ارزیابی و درجه‌بندی محصولات کشاورزی (میوه، سبزی، مغزها) بر اساس استانداردهای USDA

شماره مدرک: PSA-QP-FV001
نسخه: 1.0
تاریخ اجرا: ۱۴۰۴/۰۱/۱۵
تدوین: واحد ارزیابی تخصصی کشاورزی
تأیید: نماینده مدیریت شرکت پایش سلامت آسیا

1. هدف

تبیین فرآیند رسمی ارزیابی و درجه‌بندی محصولات کشاورزی مطابق با استانداردهای USDA جهت تضمین کیفیت، تطابق با الزامات صادرات/واردات و صدور گواهی رسمی انطباق.

2. دامنه کاربرد

این روش در خصوص محصولات ذیل کاربرد دارد:

• میوه‌های تازه و فرآوری‌شده

• سبزیجات تازه، منجمد یا کنسروی

• مغزها و دانه‌های روغنی

• محصولات تخصصی کشاورزی (نظیر آووکادو، کینوآ، خرما و…)

3. مستندات مرجع

• U.S. Grade Standards for Fruits and Vegetables (AMS / USDA)

• 7 CFR Part 51 – Agricultural Marketing Service, Standards for Grades

• دستورالعمل‌های اختصاصی برای هر محصول از سایت ams.usda.gov

4. تعاریف

• Grade A / Fancy: سطح بالای کیفیت از نظر ظاهر، رنگ، یکنواختی، و حداقل عیوب مجاز.

• Grade B / Choice: کیفیت قابل قبول با چند نقص جزئی.

• Grade C / Standard: حداقل الزامات قابل قبول برای مصرف انسانی.

• Defect: هرگونه تغییر رنگ، لکه، له‌شدگی، کرم‌خوردگی یا سایر آسیب‌هایی که روی کیفیت اثر بگذارد.

5. شرح فرآیند

5.1 نمونه‌برداری

• نمونه‌برداری طبق دستورالعمل USDA، از هر پارت حمل یا انبار، به‌صورت تصادفی انجام می‌شود.

• مقدار نمونه باید حداقل 5 کیلوگرم یا طبق درصدی از وزن کل باشد.

5.2 بررسی ظاهری و فیزیکی

• بررسی رنگ، شکل، اندازه، یکنواختی، وجود آسیب یا آفات

• اندازه‌گیری وزن واحد، رطوبت (در صورت لزوم) و یکنواختی اندازه

5.3 درجه‌بندی بر اساس جداول رسمی USDA

• استفاده از فرم درجه‌بندی بر اساس هر محصول خاص (مثلاً انگور، سیب، گردو)

• ثبت درصد میوه‌های معیوب یا خارج از کلاس

• مقایسه با حدود مجاز Grade A, B, C

5.4 تعیین درجه نهایی

• در صورت انطباق با حداقل الزامات Grade A، محصول در کلاس A قرار می‌گیرد.

• در غیر این‌صورت، به ترتیب در کلاس‌های پایین‌تر طبقه‌بندی خواهد شد.

5.5 ثبت نتایج و صدور گواهی

• تهیه گزارش ارزیابی رسمی با ذکر محصول، کشور مبدا/مقصد، شماره پارت، کلاس کیفی

• صدور گواهی انطباق کیفی با مهر رسمی PSA CAS و درج QR برای رهگیری دیجیتال

6. مسئولیت‌ها

7. پیوست‌ها (Forms)

• PSA-FV-01: فرم ارزیابی انگور تازه

• PSA-FV-02: فرم درجه‌بندی سیب

• PSA-FV-03: فرم کنترل کیفیت گردو

• PSA-FV-04: فرم گواهی تطابق میوه صادراتی

  شناسه فرم: PSA-F-VG01
  نام محصول: انگور تازه
  تاریخ ارزیابی:
  نام ارزیاب:
  مزرعه/تأمین‌کننده:
  موقعیت جغرافیایی:
  گونه (Variety):
  نوع بسته‌بندی:
  شرایط نگهداری:

  شاخص ارزیابی	معیار پذیرش	درجه عالی (U.S. Fancy)	درجه یک (U.S. No.1)	درجه دو (U.S. No.2)	ملاحظات
  یکنواختی رنگ	یکنواخت، بدون نقاط قهوه‌ای	✅	✅	❌
  سلامت خوشه‌ها	بدون ترک، کپک، له‌شدگی	✅	تا 5٪ آسیب	تا 10٪ آسیب
  اندازه دانه	متوسط تا بزرگ (حداقل 16mm)	✅	✅	❌
  سفتی و تازگی	ترد، بدون چروکیدگی	✅	تا 5٪ چروک	تا 10٪ چروک
  وجود آفات	عاری از آفات زنده و مرده	✅	✅	❌
  درصد ریزش دانه	کمتر از 2٪	✅	تا 5٪	تا 10٪

  ---

  📄 فرم ارزیابی کیفی و درجه‌بندی سیب تازه (Fresh Apples)

  شناسه فرم: PSA-F-VG02
  نام محصول: سیب
  تاریخ ارزیابی:
  نام ارزیاب:
  مزرعه/تأمین‌کننده:
  گونه (Variety):
  نوع بسته‌بندی:
  شرایط نگهداری:

  شاخص ارزیابی	معیار پذیرش	درجه ممتاز (U.S. Extra Fancy)	درجه عالی (U.S. Fancy)	درجه یک (U.S. No.1)	ملاحظات
  رنگ	روشن، یکنواخت	✅	✅	❌
  صاف بودن پوست	بدون خراش، لکه، زخم	✅	تا 2٪ نقص سطحی	تا 5٪
  سفتی میوه	کاملاً سفت	✅	✅	تا 10٪ نرم‌شدگی
  اندازه	یکنواخت (مثلاً > 70mm)	✅	✅	تا 10٪ ناهمسانی
  آفات و بیماری‌ها	بدون لکه، کرم‌خوردگی، کپک	✅	✅	❌
  طعم	شیرین، بدون مزه‌ی تلخ یا تخمیر	✅	✅	✅

  ---

  📄 فرم ارزیابی کیفی و درجه‌بندی گردو خشک با پوست (In-Shell Walnuts)

  شناسه فرم: PSA-F-NUT01
  نام محصول: گردوی خشک با پوست
  تاریخ ارزیابی:
  نام ارزیاب:
  تأمین‌کننده:
  منطقه برداشت:
  نوع بسته‌بندی:

  شاخص ارزیابی	معیار پذیرش	درجه ممتاز (U.S. Fancy)	درجه یک (U.S. No.1)	درجه دو (U.S. No.2)	ملاحظات
  یکنواختی اندازه	حداقل 90٪ هم‌سایز	✅	تا 80٪	تا 70٪
  سلامت پوست	بدون ترک، کپک، آسیب	✅	✅	تا 10٪ نقص
  خشکی مغز	کاملاً خشک، بی‌روغن	✅	✅	تا 5٪ روغنی شدن
  رنگ مغز	کرمی روشن	✅	کمی تیره	قهوه‌ای روشن
  نسبت مغز به پوست	حداقل 40٪	✅	✅	✅
  وجود کرم‌خوردگی	صفر	تا 1٪	تا 3٪

Export Fruit Conformity Certificate Form)

شرکت بازرسی: پایش سلامت آسیا
شماره فرم: PSA-FV-04
نسخه/ویرایش: 1
تاریخ اجرا: [تاریخ درج شود]
صفحه: 1 از 1

بخش 1 – اطلاعات صادرکننده / فرستنده

بخش 2 – اطلاعات محموله

بخش 3 – نتایج ارزیابی تطابق

بخش 4 – نتیجه‌گیری و تأیید نهایی

🔹 نتیجه کلی ارزیابی:
☐ محموله مورد تأیید است و تطابق لازم برای صادرات دارد.
☐ محموله نیازمند اصلاح/بازکاری قبل از صدور مجوز صادرات است.

مهر