شماره مدرک: PSA-QP-FSMGAP-001
شماره ویرایش: 01
تاریخ اجرا: [به‌روز شود]
تدوین‌کننده: دکتر علیرضا مسعودنیا
نام شرکت: پایش سلامت آسیا / Masoudnia Business

1. هدف

تعیین روش اجرای ارزیابی انطباق سیستم‌های مدیریت ایمنی غذا، برنامه‌های HACCP و الزامات عملکرد خوب کشاورزی (GAP) در واحدهای تولیدی، فرآوری، انبار، حمل و نقل، و پرورش دام و طیور به منظور صدور گواهی ایمنی غذایی و انطباق با مقررات ملی و بین‌المللی.

2. دامنه کاربرد

این روش بر کلیه فعالیت‌های ارزیابی در حوزه‌های زیر اعمال می‌شود:

• تولیدات کشاورزی و دامی (دام زنده، خوراک دام، شیر، تخم‌مرغ، گوشت، محصولات باغی)

• کشتارگاه‌ها، مراکز بسته‌بندی، انبارها، و حمل‌ونقل

• دامداری‌ها، مرغداری‌ها، مزارع پرورش ماهی و آبزیان

• تولیدکنندگان غذاهای آماده مصرف یا حیوانی

3. تعاریف

• FSM: سیستم مدیریت ایمنی غذا

• HACCP: تحلیل خطر و نقاط کنترل بحرانی

• GAP: شیوه‌های کشاورزی خوب

• ارزیابی انطباق: بررسی تطابق واحد با الزامات استانداردهای رسمی شناخته‌شده مانند ISO 22000، Codex، USDA، یا دیگر نظام‌های بین‌المللی

4. مسئولیت‌ها

5. مراحل اجرای ارزیابی انطباق

5.1 مرحله آماده‌سازی

• دریافت درخواست و بررسی اولیه محدوده فعالیت واحد

• ارسال فرم‌های اولیه و برنامه زمانی بازدید

• شناسایی نوع محصول، موقعیت جغرافیایی، نوع دام یا فرآیند تولید

5.2 بازدید میدانی (On-site Audit)

• بازدید از محل فعالیت بر اساس چک‌لیست‌های زیر:

  • الزامات HACCP: شناسایی خطرات، نقاط کنترل بحرانی، بازنگری برنامه

  • الزامات FSM: تعهد مدیریت، سوابق ردگیری، ممیزی داخلی، آموزش، شکایات، مدیریت بحران

  • الزامات GAP: زمین، طراحی محل، مدیریت آب و زباله، تجهیزات، ایمنی کارکنان، انبار و حمل‌ونقل

5.3 ارزیابی مستندات و سوابق

• بررسی کلیه مدارک پشتیبان شامل:

  • برنامه HACCP و بازنگری‌ها

  • نتایج آزمون‌ها (ISO 17025)

  • سوابق ردیابی، اقدامات اصلاحی و کنترل نقاط بحرانی

  • مستندات سلامت دام، داروها، واکسیناسیون، خرید خوراک و کود

5.4 تعیین عدم انطباق‌ها

• تقسیم‌بندی عدم انطباق‌ها به: بحرانی، اصلی، جزئی

• مستندسازی در فرم گزارش ارزیابی انطباق

• تعیین مهلت اصلاح توسط متقاضی

5.5 تصمیم‌گیری نهایی

• بررسی توسط کمیته تصمیم‌گیری گواهی

• صدور گواهی در صورت اثبات انطباق کامل یا پس از رفع عدم انطباق‌ها

6. پیوست‌ها (Annexes)

پیوست ۱: فرم ارزیابی انطباق HACCP

• شامل بخش‌هایی برای شناسایی خطرات، اقدامات کنترلی، نقاط CCP و برنامه‌های پیش‌نیاز

• دارای جدول تعیین شدت، احتمال وقوع و سطح ریسک نهایی برای هر خطر

پیوست ۲: فرم ارزیابی الزامات سیستم مدیریت ایمنی غذا (FSM)

• بررسی ساختار سازمانی، سیاست ایمنی غذا، اهداف، مستندسازی، آموزش، بازنگری مدیریت، ممیزی داخلی

• چک‌لیست ارزیابی تعهد مدیریت به فرهنگ ایمنی غذا

• وضعیت انطباق با اقدامات اصلاحی، پیگیری شکایات، مدیریت بحران

پیوست ۳: فرم ارزیابی الزامات عملکرد خوب کشاورزی و دامی (GAP)

• شامل موارد:

  • ارزیابی زمین و محیط

  • طراحی و ایمنی مکان‌ها و ساختمان‌ها

  • بهداشت شخصی و آموزش کارکنان

  • شناسنامه‌دار بودن دام، پیگیری داروهای مصرفی

  • مدیریت آب، پسماند، تجهیزات و حمل‌ونقل

پیوست ۴: فرم بازرسی میدانی دام و محیط پرورش

• وضعیت سلامت دام‌ها، رفتار دامپزشکی، نشانه‌های بیماری، وضعیت بهداشت آخور و آب‌خوری

• پایش داروهای استفاده‌شده و تطابق با سوابق درمانی و مدت انتظار

پیوست ۵: فرم کنترل انطباق خوراک و مکمل‌های دام

• اطلاعات تولیدکننده، مواد تشکیل‌دهنده، برچسب‌گذاری، تاریخ تولید و انقضاء، انطباق با استانداردهای ملی یا USDA

پیوست ۶: فرم نمونه‌برداری و ارسال به آزمایشگاه

• مشخصات نمونه، محل و زمان نمونه‌برداری، شرایط نگهداری، امضای نمونه‌بردار

• کد رهگیری و دستورالعمل ارسال به آزمایشگاه معتبر (با مرجع ISO/IEC 17025)

پیوست ۷: فرم نتایج آزمایشگاهی (Residue – Microbiological – Mycotoxins – Heavy Metals)

• تجزیه و تحلیل بر اساس نوع محصول (گوشت، شیر، تخم مرغ، خوراک، آب)

• مقایسه با حدود مجاز استانداردهای ملی، بین‌المللی (USDA, Codex)

پیوست ۸: چک‌لیست بازدید انطباق اضطراری (در صورت وقوع حادثه، بیماری، شکایت یا بحران)

• نوع رویداد، اقدامات اولیه، وضعیت قرنطینه، ثبت و گزارش به نهادهای نظارتی

پیوست ۹: فرم گزارش نهایی ارزیابی انطباق

• خلاصه یافته‌ها، طبقه‌بندی عدم انطباق‌ها، پیشنهاد اقدامات اصلاحی، تصمیم ارزیابی نهایی (قبول/رد/شرطی)