روش اجرایی ارزیابی انطباق فعالیت‌های کاشت و برداشت غلات و حبوبات
بر اساس GFSI Benchmarking Requirements Version 2020 – Part III – BII
شرکت: پایش سلامت آسیا
کد سند: PSA-BII-PR01
ویرایش: 1
تاریخ اجرا: ۱۴۰۴/۰۱/۱۵
زبان: فارسی (همراه با نسخه انگلیسی و عربی در پیوست)
1. هدف:
این روش اجرایی به‌منظور انطباق فعالیت‌های کشت، برداشت و نگهداری غلات و حبوبات با الزامات GFSI Version 2020 – BII طراحی شده است.
2. دامنه کاربرد:
شامل کلیه عملیات کشاورزی مرتبط با غلات و حبوبات شامل کاشت، داشت، برداشت، نگهداری در مزرعه، و حمل‌ونقل اولیه جهت مصرف انسانی.
3. مسئولیت‌ها:
– نماینده مدیریت: نظارت کلی بر اجرای روش اجرایی و بازنگری سالانه
– ارزیاب فنی: ارزیابی مزرعه، سیستم مدیریت خطر، و مدارک مرتبط
– مسئول مزرعه: اجرای برنامه‌های مستندسازی، نظافت، آموزش، و اقدامات کنترلی
4. الزامات اجرایی:
4-1. سیستم مدیریت خطر و ریسک (HACCP یا مشابه):
– طراحی سیستم جامع شناسایی خطرات بیولوژیک، شیمیایی، فیزیکی و آلرژنی
– تطابق کامل با اصول Codex Alimentarius و پیوست HACCP
– تعریف دامنه سیستم به تفکیک هر محصول یا مرحله کاشت/برداشت
– بازنگری منظم در صورت تغییر شرایط
4-2. سیستم مدیریت ایمنی غذا (FSM):
– ساختار سازمانی و تعیین مسئولیت‌ها
– ایجاد فرهنگ ایمنی غذا با آموزش، ارتباط، بازخورد و پایش عملکرد
– سیاست ایمنی غذا و اهداف قابل اندازه‌گیری
– طرح دفاع غذایی و ارزیابی تهدیدها
– طرح تقلب غذایی و ارزیابی آسیب‌پذیری‌ها
– مدارک، سوابق، بازبینی مشخصات نهاده‌ها و پیمانکاران
– ردیابی محصولات، بررسی آلرژن‌ها، آزمون کیفیت و رسیدگی به شکایات
4-3. روش‌های کشاورزی خوب (GAP):
– ارزیابی زمین کشاورزی از لحاظ آلودگی و عوامل خطر
– طراحی مزارع با امکان تمیزکاری، کنترل آفات و پیشگیری از آلودگی متقاطع
– مدیریت مناسب پسماند، فاضلاب، و زهکش‌ها
– بررسی و کنترل منابع آب، تجهیزات آبیاری، منابع بالقوه آلودگی
– کاربرد ایمن کودها و سموم کشاورزی طبق دستورالعمل‌ها و قوانین ملی و Codex
– مستندسازی مصرف نهاده‌ها و رعایت فاصله برداشت
– آموزش کارکنان، رعایت بهداشت فردی، استفاده از لباس محافظ
– نظافت، بازرسی، ضدعفونی، کنترل آفات و ایمنی وسایل حمل‌ونقل
– طراحی و نگهداری تجهیزات برداشت و انبار
5. مستندات الزامی:
– طرح HACCP مزرعه
– فرم ارزیابی سلامت و آموزش کارکنان
– فرم ثبت مصرف نهاده‌ها (کود، سم، بیولوژیک)
– سوابق آزمون آب و خاک
– فرم ارزیابی ریسک منابع آبی و جانوری
– گزارشات کنترل آفات، سم‌پاشی و کمپوست
– فرم ردیابی محصول و نتایج آزمون کیفی و ایمنی
6. پیوست‌ها:
پیوست ۱: فرم ارزیابی انطباق عملیات کاشت و برداشت
پیوست ۲: جدول ردیابی مواد ورودی و خروجی
پیوست ۳: فرم ارزیابی سلامت و آموزش پرسنل مزرعه
پیوست ۴: فرم ثبت استفاده از نهاده‌های کشاورزی
پیوست ۵: چک‌لیست ارزیابی ریسک منابع آبی
—
📎 پیوست ۱: فرم ارزیابی انطباق عملیات کاشت و برداشت
کد فرم: PSA-BII-F01
| ردیف | معیار ارزیابی | وضعیت (مطابقت / عدم‌مطابقت / قابل‌بهبود) | توضیحات |
|——|—————-|——————————————-|———–|
| 1 | ارزیابی اولیه زمین کشاورزی انجام شده است؟ | | |
| 2 | منابع آبی از نظر آلودگی بررسی شده‌اند؟ | | |
| 3 | کنترل مصرف نهاده‌ها (کود، سم،…) اجرا می‌شود؟ | | |
| 4 | بهداشت و آموزش پرسنل رعایت می‌شود؟ | | |
| 5 | تجهیزات و وسایل حمل‌ونقل ایمن هستند؟ | | |
| 6 | عملیات برداشت و انبار مطابق استاندارد است؟ | | |
| 7 | سوابق آزمون‌ها و ردیابی موجود است؟ | | |
📎 پیوست ۲: جدول ردیابی مواد ورودی و خروجی
کد فرم: PSA-BII-F02
| تاریخ | نوع ماده ورودی | مقدار | تأمین‌کننده | محل مصرف | شماره قطعه | محصول برداشت‌شده | تاریخ برداشت | مقدار محصول | مشتری مقصد |
|——–|——————-|——–|——————|—————|——————-|——————|—————-|—————-|—————-|
📎 پیوست ۳: فرم ارزیابی سلامت و آموزش پرسنل مزرعه
کد فرم: PSA-BII-F03
| نام فرد | تاریخ غربالگری سلامت | وضعیت سلامت | تاریخ آخرین آموزش | محتوای آموزش | امضا مسئول مزرعه |
|———-|————————–|——————|——————–|——————|———————|
📎 پیوست ۴: فرم ثبت استفاده از نهاده‌های کشاورزی
کد فرم: PSA-BII-F04
| تاریخ | نوع نهاده | نام تجاری | مقدار مصرف | روش مصرف | قطعه مصرفی | فاصله تا برداشت | امضا مسئول |
|——–|————-|—————-|—————-|—————-|——————-|———————|——————|
📎 پیوست ۵: چک‌لیست ارزیابی ریسک منابع آبی
کد فرم: PSA-BII-F05
| منبع آب | نوع منبع (چاه، رودخانه،…) | خطر بالقوه | آزمون میکروبی اخیر | نتیجه آزمون | اقدام اصلاحی |
|———–|——————————|——————|———————–|—————-|——————-|
یادداشت: کلیه ارزیابی‌ها باید مطابق با استاندارد ISO/IEC 17065 و سیاست‌های نهاد گواهی‌کننده شرکت پایش سلامت آسیا انجام شود.